Kobieta aby uczestniczyć w takim przedsięwzięciu musiałaby umieć
retorykę i matematykę co było przypisane do męskich kompeten-
cji. Uważano, że umiejętność posługiwania się liczbami jest jednym
z ważniejszych darów otrzymanych przez Boga^18. Stwierdzenie to
i ograniczenie nakładane na kobiety pod kątem nauk ścisłych po-
kazuje nam więc dobrze ich pozycję w społeczeństwie Renesansu.
W XVI wieku Juan Luis Vives i Ludovic Dolce rozpoczęli publiczną
debatę o możliwości edukowania kobiet w kwestii czytania, przy
założeniu jednak kontroli tego co mogłyby czytać. Dolce napisał
w 1545 roku, pierwszy traktat mówiący o kobietach „Dialogo della
institution delle donne” [Dialog instytucji kobiecej] opisujący rolę
kobiety w społeczeństwie. Znajdziemy tam zapis mówiący o umiejęt-
ności czytania jako przydatnej zdolności dla przyszłej matki i żony^19.
W XV-XVII w. ludzie zajmujący się drukarstwem powinni przede
wszystkim umieć czytać jak i znać swój język narodowy. Dobrze wi-
dziane było opanowanie łaciny. Dzięki temu mieli oni możliwość
drukowania większej ilości tekstów. Najkorzystniejszą sytuacją w tym
czasie dla kobiet było pochodzenie z rodziny o drukarskich tradycjach.
Przez to, że kobiety pomagały (krewnym) mężczyznom w pracach
typograficznych mimowolnie uczyły się czytania.
Wyjątki od reguły. Kobiety w roli drukarekW czasie kiedy rozwijały się druk i typografia, powstawały pierwsze
drukarnie, kobiety nie podejmowały pracy zawodowej, a z pewnością
nie w obszarach uznanych za typowo męskie. Historia odnotowuje
jednak kilka wyjątków. Okazuje się bowiem, że w wyjątkowych oko-
licznościach, kobiety zajmowały się także i drukiem czy typografią.
Za najwcześniejszy przykład wskazać można działalność Sióstr Za-
konnych z San Jacopo Di Ripoli z lat 1476-1484 rok^20. Taka dokładność
w datowaniu możliwa jest dzięki prowadzonemu przez nie dzienni-
kowi klasztornemu. Skrupulatnie prowadzone zapisy dokumentują
pracę zakonnic nad pierwszą książką złożoną wyłącznie przez kobiety,
pod okiem brata Dominica de Pistoia^21. Prawa zakonu dominikań-
skiego przydzielały kobietom kopiowanie rękopisów, tak więc gdy
prasa pojawiła się w zakonie Di Ripoli Siostry zajęły się tworzeniem
prac za pomocą nowej technologii^22. W ciągu tych dziewięciu lat
wydrukowały one aż sto różnych pozycji świeckich i religijnych. Jed-
nym z ważniejszych wydawnictw z zakonu San Jacopo Di Ripoli była
„Opera” Platona. W ocalałych fragmentach ksiąg widzimy wprowa-
dzane przez zakonnice rubrykacje, kolorowe, ręcznie umieszczone
inicjały. W końcu w początkowym okresie wydruki miały imitować
pismo ręczne, a nie być czymś zupełnie innym, druk określano nawet
mianem „sztucznego pisma”^23. Siostry zakonne za swoje druki uzy-
skały nawet wynagrodzenie, które przekazały na fundusz klasztorny^24.
Kobiety, które nie były zakonnicami również mogły prowadzić
drukarnie, ale tylko wtedy gdy zostały wdowami po drukarzach. Przez