20 –21
to, że córki, żony pomagały mężom i ojcom w działalności znały
metody pracy w zaawansowanym stopniu, więc w przypadku śmierci
głowy rodziny mogły one przejąć stery aby podtrzymywać rodzinne
biznesy^25. Sytuacja ta mogła ulec szybkiej zmianie gdy np. wdowa
ożeniła się raz jeszcze z mężczyzną, który również jest drukarzem.
Wtedy on przejmował drukarnię i zaczynał tworzyć pod swoim na-
zwiskiem^26. Nie trzeba daleko szukać takiego przykładu, możemy
tu przytoczyć Oficynę Łazarską z Krakowa. Założona ona była przez
Hieronima Wietora w XVI wieku, a po jego śmierci interesem zajęła
się Barbara – żona. Po ponownym ożenku prowadziła ona drukarnię
wraz z nowym małżonkiem Łazarzem Andrysowiczem^27. Jeśli kobieta
poślubiła mężczyznę z inną profesją, musiała porzucić pracę drukar-
ską. Na kartach historii zapisało się parę kobiet, które samodzielnie
prowadziły drukarnie do końca swojego życia.
Jedną z bardziej znanych wdów-drukarek jest Anna RÜgerin z Au-
gsburga. Jest ona pierw Znane było również wydanie Formulare und
deutsch Retorik, które było poradnikiem odnośnie pisania doku-
mentów, zawierało wzory w jaki sposób sporządzać listy i wypełniać
dokumenty z tamtego czasu. Czcionka, którą składała swoje książki
to Gothic 1:120G zaprojektowany przez Johana Schonspergera, który
był jej bratem^28.
W XVI wiecznym Paryżu jedną z najważniejszych drukarni tego
czasu zarządzała kobieta – Yolanda Bonhomme od 1522 roku po
śmierci męża Thielmana Karrera. Książki od Bonhomme trafiały na
rynek międzynarodowy tj. Niemcy czy Niderlandy. W swojej prężnie
działającej drukarni zatrudniała około 25 osób^29. Wiemy również, że
była ona pod patronatem Uniwersytetu Paryskiego i Katolickiego
Kościoła, co tylko podkreśla rangę prowadzonego przez niej miej-
sca. Jej książki wyróżniała istotna rola ilustracji, które na specjalne
zamówienie wymyślano od nowa zatrudniając najczęściej do tego
artystę. Zapisała się ona również na karcie historii jako pierwsza
kobieta, która wydrukowała swoje wydanie Biblii. Wiemy również,
z zapisków z tamtego okresu, że Bonhomme radziła sobie świetnie
w handlu, w prowadzeniu firmy będąc silną kobietą radzącą sobie
w męskich dziedzinach życia^30.
Znacznie więcej kobiet prowadzących drukarnie, czy działających
w obrębie prac z nią związanych spotkać było można w Ameryce
Północnej gdzie kobiety posiadały więcej praw i przywilejów niż na
Starym Kontynencie. Ich praca przy powstawaniu nowych kolonii
odgrywała bardzo istotną rolę. Utrzymywało się to aż do XIX wieku,
który przyniósł mało korzystne zmiany dla życia publicznego i za-
wodowego kobiet, próbując mocniej związać je z przypisanymi im
rolami płciowymi^31.
Jedną z bardziej znanych Amerykańskich kobiet drukarek z wcze-
snego okresu była Anna Smith Franklin. W 1735 roku po śmierci męża
przejęła drukarnię w Kolonii Rhode Island. Zanim jednak to nastąpiło
pracowała u jego boku ucząc się zecerstwa. Jako pierwsi przywieźli do
Anna Rügerin pochodziła
z rodziny drukarskiej
gdzie jej ojciec i brat
zajmowali się składem.
O randze prowadzonej drukarni
może świadczyć również miejsce,
w którym się znajdowała. Była to
jedna z głównyych uluc Paryża.
Kobiety w typografii Pierwsze ślady kobiet w typografii
