54 –55 Kobiety w typografii Elizabeth Friedlander ☞
Zaprojektowała krój nazwany jej imieniem:
Elizabeth, który został zrealizowany przez Bauera
ok. 1937 roku. Można powiedzieć o niej, że jest jed-
ną z bardziej znanych wczesnych designerek.
Uczyła się w berlińskiej akademii pod skrzydła-
mi Emilia Rudolfa Weissa u którego uczęszczała
na zajęcia z kaligrafii i typografii. Zaraz po ukoń-
czeniu studiów zaczęła współpracować z domem
wydawniczym Ullstein w Berlinie gdzie była odpo-
wiedzialna za nagłówki i layout do Die Dame, jed-
nego z lepszego czasopisma kobiecego w Europie.
Jej liternictwo opisywano jako wdzięczne, wyrafi-
nowane i nadające elegancji przez co okraszone
nim produkty wydawały się z wyższej półki. Losy
Friedlander i jej kroju są burzliwe.
W 1927 roku została zaproszona przez firmę
Bauer do zaprojektowania własnego autorskiego
kroju. Pomimo tego, że kobiety coraz bardziej po-
jawiały się w świecie projektowania, projektowanie
krojów przez nie było to nadal czymś wyjątkowym
i rzadkim. Niestety produkcja Elizabeth musiała
zostać wstrzymana przez kryzys na giełdzie, a gdy
Hartmann zdobył fundusze na realizację władzę
w kraju przejęli naziści. Friedlander była pochodze-
nia żydowskiego, a jej krój pisma miał nosić nazwę
„Friedlander-Antiqua” co powodowało zbyt duże
konotację s jej pochodzeniem. W końcu w 1939
roku krój ukazał się oficjalnie pod nazwą Elizabeth,
aby mógł funkcjonować w nazistowskim państwie,
na czym bardzo zależało Hartmanowi mówiącemu
w listach, że to jego jeden z ulubionych krojów.
Sama projektantka musiała uciekać z Niemiec
gdy wszyscy żydowscy graficy zostali zwolnieni
z pozycji grafika przez swoje pochodzenie. Jej osta-
tecznym celem była Wielka Brytania. Zanim jednak
zaczęła działać w swoim zawodzie, jako uchodźczy-
ni pracowała w postaci służby domowej. Żyła i pra-
cowała długo przez co zakres jej pracy jest szeroki,
obejmujący krój pisma, paterny do książek i wiele
innych rzeczy.
Krój Elizabeth został ciepło przyjęty w Wielkiej
Brytanii, jeden z wpisów w „Penrose Annual” mówi:
„niewątpliwie najbardziej udany krój roku...z pew-
nością najbardziej wyróżniający się typ, który przy-
był z Niemiec od śmierci Rudolfa Kocha.” Można
by powiedzieć, że była to karta przetargowa dla
Friedlander gdy w końcu udało jej się zdobyć pracę
w zawodzie w Mather & Crowther. Pracowała rów-
nież w Linotype, Monotype i Penguin Book, cięż-
ko pracując na swoją renomę dobrej projektantki.
Oprócz tego działała jako wolny strzelec.
Elizabeth Friedlander po wojnie nie wróciła już
do Niemiec, została w Anglii i dopiero w później-
szych latach przeniosła się do Irlandii.Była ona jedną z pierwszych bardziej
rozpoznawalnych kobiecych projektantek
początku XX wieku. W 1939 roku ukazał się krój
Elizabeth wypuszczony przez odlewnie Bauera.
Za sprawą wojny musiała opuścić Niemcy. Osiedliła
się w Wielkiej Brytani gdzie pracowała w Monotype
czy Penguin Book. Tworzyła paterny, ozdoby
typograficzne jak i kaliraficzne projekty do ksiązek.