ούτε Χαχάμης. Το καντίς^8 πάνω απ’ τον τάφο της καλής του το είπε
ο Καλέβ, κλαίγοντας με λυγμούς. Δεν ήταν μονάχα οι Εβραίοι που
τον παρηγορούσαν, μα και Ρωμιοί και Τούρκοι, γιατί ήταν
άνθρωπος, που άμα τον γνώριζες, δε γινόταν να μην τον αγαπήσεις.
Κάλεσε μια μέρα την κυρά Σαρίκα, τη Λούνα, την Ρουτ, που
καθόταν ακριβώς απέναντι και την κυρία Μίριαμ, την
σπιτονοικοκυρά του. Έδωσε το όνομα στην κόρη του Βούλα Χαβά.
Ψιθυρίζοντας είπε: Θέλαμε με τη Ρόζα να κάνουμε πολλά παιδιά,
έτσι η πρώτη θυγατέρα μας ονομάστηκε, ως η μεγαλύτερη αδελφή,
Βούλα κι ακόμα της έδωσα το όνομα Χαβά, γιατί στο πρόσωπό της
φανερώθηκε η ζωή που χάθηκε από την μητέρα της.
Ο Καλέβ είχε χαντακωθεί σε μεγάλη θλίψη. Στο μαγαζί δεν
πήγαινε. Μονάχα έτρεχε από δω κι από κει πουλώντας ό,τι
εμπορεύματα είχε, όσο όσο. Καμιά παρηγόρια δεν μπορούσε να τον
κάνει να δει με ελπίδα το μέλλον. Το πρόσωπό του ήταν συνεχώς
βαθειά θλιμμένο, ρυτίδες το αυλάκωναν που φάνηκαν ξαφνικά.
Κάθε μέρα πήγαινε στο μνήμα της Ρόζας. Νάναι καλά η Λούνα που
φρόντιζε με πολλή στοργή τη Βουλίτσα Χαβά, γιατί αλλιώς δεν
ξέρει τί θα μπορούσε να συμβεί.
Αφού ξεπούλησε ό,τι είχε και δεν είχε από εμπορεύματα,
διαμήνυσε την σπιτονοικοκυρά του πως θα έφευγε από την Ερντέκ
και επομένως θα άφηνε το σπίτι. Όσοι μάθανε την απόφαση του
Καλέβ δεν μπορούσαν να κρύψουν την λύπη τους, αλλά έδειχναν
απόλυτη κατανόηση.
8 Το καντίς είναι μια πολύ σημαντική προσευχή των Εβραίων. Μια εκδοχή του καντίς, που είναι γνωστή ως “καντίς των ορφανών ή αυτών που πενθούν” απαγγέλλεται ως επιμνημόσυνη δέηση
από συγγενείς ανθρώπου που έφυγε. Για την απώλεια συζύγου, το καντίς επαναλαμβάνεται επί τριάντα ημέρες.