Ο Καλέβ Μιζιτράνο και η γυναίκα του η Ρόζα, ήταν μια από
τις έξι όλο κι όλο εβραϊκές οικογένειες που υπήρχαν στις αρχές του
εικοστού αιώνα στην πόλη Ερντέκ^1 , στην χερσόνησο της
αρχαιοελληνικής Κυζίκου, στη θάλασσα του Μαρμαρά. Ο Καλέβ
και η Ρόζα ήταν Ρωμανιώτες^2 και μιλούσαν ελληνικά. Μολονότι
Εβραίοι, είχαν περισσότερες σχέσεις με τους Ρωμιούς, παρά με τους
άλλους, έστω μετρημένους Εβραίους της πόλης, που ήταν
Σεφαραδίτες^3 και μιλούσαν λαντίνο^4 , ενώ τα ελληνικά τους ήταν
τόσο φτωχά, που δύσκολα τα καταλάβαινες.
Ο Καλέβ και η Ρόζα είχαν έρθει ψάχνοντας για καλύτερη τύχη
στην Ερντέκ από την Πόλη και δεν είχαν κανένα συγγενή εδώ. Ο
Καλέβ ήταν μικρέμπορος, αγόραζε και πουλούσε ό,τι μπορούσε και
12 Ερντέκ στα τουρκικά η πόλη Αρτάκη.Ρωμανιώτες: Οι ελληνόφωνοι Εβραίοι, που μετά την εγκατάσταση των Εβραίων προσφύγων στην
Οθωμανική Αυτοκρατορία από την Ισπανία, διέσωσαν την παρουσία τους κυρίως στα Γιάννινα, στην Χαλκίδα, αλλά αλλού, όπως στην Κωνσταντινούπολη.
3 Σεφαραδιτες, ονομάζονται οι Εβραίοι από την Ιβηρική Χερσόνησο, που μετά την επικράτηση των βασιλέων Φερδινάνδου και Ισαβέλλας, αντιμετώπισαν το δίλημμα: Ή γίνονται Χριστιανοί και
παραμένουν στα σπίτια τους, ή φεύγουν και γεύονται την προσφυγιά. Ο Σουλτάνος καλοδέχτηκε τους Εβραίους από την Ισπανία, την Σεφαράντ, που εγκαταστάθηκαν κυρίως στη Θεσσαλονίκη,
4 στην Κωνσταντινούπολη και στη Σμύρνη.Λαντίνο, η ισπανοεβραίϊκη γλώσσα των Εβραίων Σεφαραδιτών.