महारा ातील माणसाचा अ भमान मराठ सं कृतीचे तीक आ ण स ा तील र न हणजे शवरायांचा
रायगड”. ीमान क ले रायगडाची न म ती ही १०३० साली चं राव मोरे यांनी केलेली आहे. या काळात हा
क ला “रायरी चा क ला” या नावाने स होता. रायगड हणजे महारा ातील रायगड ज ातील एक
ग र ग . १६५६ म ये छ पती शवाजी महाराजांनी ाचीन मौय वंशा या चं राव मोरे यां याकडून क ला
ह तगत क न वरा यात सामील केला. स ा पव तरांगेत वसलेला ीमान क ले रायगड हा
समु सपाट पासून ८२० मीटर अंतरावर आहे. गडाला एका बाजूने सरळ चढाई असलेला परंतु पायी जाऊ शकतो
असा माग आहे तर इतर सव बाजूंनी क ला उंचच उंच ताशीव क ांनी बनलेला आहे. श ूला ह ला
कर याकरता रायगड ही तशी अवघड आ ण अडचणीची जागा अस याने आ ण समु ातून दळणवळणा या
कोनातून रायगड सोयीचा अस याने शवरायांनी राजधानी हणून रायगडाची नवड केली. या क याचे
बांधकाम हरोजी इं लकर यांनी केले आहे. शव रा या भषेक हा रायगडाने अनुभवलेला एक मह वाचा ण
होता आ ण याच बरोबर पती शवाजी महाराजांचा रा या भषेक महारा ा या इ तहासातील एक मह वाची
घटना होती. राजे स हासनावर वराजमान झाले तो दवस हणजे ६ जून १६४७. रायगडावर बघ यासाठ खूप
काही आहे महादरवाजा, नाना दरवाजा, मेणा दरवाजा, बाले क ला, वाघ दरवाजा, नगारखाना दरवाजा,
पालखी दरवाजा, जगद वराचे मं दर, शरकाई मं दर, पाचाड जजाऊ वाडा, ह ी तलाव, महाराजांची समाधी,
राजसभा, राजभवन, टकमक टोक, रा यांचे महाल, धा याचे कोठार आ ण बाजारपेठ.महाराजांचे नधन
झा यावर पुढे साधारण सहा वष रायगड ही वरा याची राजधानी होती. महाराजांनंतर पती संभाजी
महाराजांचा रा या भषेक देखील या रायगडाने पा हला. नंतर राजाराम महाराजांचा देखील रा या भषेक
रायगडावर झाला. सूया जी पसाळ ा फतूर झाले या क लेदारामुळे ३ नो ह बर १६८९ ला हा गड मोगलां या
ता यात गेला. आज महारा सरकार ा क याची काळजी घेत आहे.
ग ग र रायगड
- वरा यातील वग अनुभूती...
तपत् चं लेख इव
व ध णुः व व दता।
शाहसुनो शव य एषा
मु ा भ ाय राजते॥