bezradności i lęku. Niekontrolowany lęk może prowadzić do owrzodzenia żołądka,
spastyczności jelit czy choroby wieńcowej. Gdy sobie nie radzimy ze stresem stosujemy
mechanizmy obronne, które redukują napięcie psychiczne oto kilka z nich:
odreagowanie – to sposób na redukcję stresu poprzez odwrócenie od niego uwagi.
Najczęściej w tym celu stosuje się sport, hobby, alkohol, sprzątanie, zakupy czy środki
uspokajające, wyparcie – polega na usunięciu myśli, uczuć, wspomnień, impulsów,
fantazji, pragnień itp. ze świadomości, w celu zapomnienia o źródle stresu.
Wyparte przeżycia nadal istnieją ale nie pojawiają się w świadomości. Dzieje się
tak np. gdy zachoruje ktoś bliski i staramy się o tym nie myśleć, Przemieszczenie –
polega na rozładowaniu uczuć na innym obiekcie, czyli kiedy zdenerwuje nas szef, my
wyżyjemy się na swoim partnerze, fiksacja – to kurczowe trzymanie się wyuczonych
mechanizmów zachowania, kompensacja – polega na przesunięciu popędu, potrzeb na
inny, zastępczy obiekt który jest możliwy do zrealizowania w przeciwieństwie do
poprzedniego. Przykładem może być uczęszczanie na różne kursy gdy ktoś nie posiada
wyższego wykształcenia, asceza - jest oporem wobec własnej seksualności, już od
dzieciństwa powstaje przez brak miłości i akceptacji ze strony rodziców. Objawia się
unikaniem osób przeciwnej płci oraz brakiem akceptacji własnego ciała.^82 Tych
mechanizmów jest o wiele więcej, wybrałam i opisałam tylko kilka z nich.
Podświadomym źródłem stresu może być również niepewność. Niepewność
przyszłości, rozdrażnienie ilością codziennych informacji, natłokiem wiedzy. Z każdej
strony w dzisiejszych czasach słyszymy o rozwoju, ciągłym udoskonalaniu itp. Młodzi
ludzie odczuwają ogromny stres czy dadzą sobie radę na rynku pracy i że przez całe
życie będą musieli walczyć o swoją posadę i się rozwijać. Starsi są przerażeni tymi
zmianami i nie każdy z nich ma ochotę ciągle się doskonalić.
Natłok informacji może sprawić że już sami nie będziemy wiedzieli czego
słuchać i co nas interesuje, w czym chcemy się rozwinąć a co zostało nam narzucone.
Świat zmienia się szybciej niż kiedykolwiek wcześniej, a my toniemy w powodzi
niemożliwej do ogarnięcia ilości danych, idei, obietnic i zagrożeń. W przeszłości
działanie cenzury polegało na blokowaniu przepływu informacji. W dwudziestym
pierwszym wieku działanie cenzury polega na zalewaniu ludzi nieistotnymi
informacjami. Po prostu nie wiemy, na co należy zwracać uwagę, często tracimy czas
82
Tamże, str. 94-95.