ROZDZIAŁ I. MOTYWACJA I MOTYWOWANIE.
ZAGADNIENIA TEORETYCZNE
1.1. Pojęcie motywacji i rodzaje motywowania
Powszechnie uważa się, że motywacja to ogół motywów, a motyw to przyczyna,
dla której człowiek zachowuje się w określony sposób^4 .Motywacja „motywacja
pochodzi od słowa movere, co oznacza « poruszać, wprawiać w ruch » ale także od
semovere – czyli gotować się do czegoś, wzruszać, wywoływać, powodować itp.
Motywacja jest zatem formą dynamiki, aktywności. Z innego punktu widzenia
motywacja może być tym, co powoduje dynamikę – co jako przyczyna porusza do
danych form aktywności, do danego sposobu i kierunku zachowania. W polskich
opracowaniach psychologicznych często przyjmuje się, że motywacja jest procesem,
który ma na celu zmianę aktualnej sytuacji na sytuację bardziej korzystną z punktu
widzenia dobra danej jednostki.”^5
Reykowski pisze o motywacji że jest to pojęcie ogólne oznaczające takie
zjawiska, jak intencja, zamiar, chęć, pragnienie, życzenie, zainteresowanie czymś,
obawa przed czymś itp. Wszystkie wymienione terminy maja jedną cechę wspólną.
Oznaczają wystąpienie w człowieku tendencji kierunkowej, czyli gotowości do
zmierzania ku określonym celom.^6
Tomasz Wach określa motywację zarówno jako pewien stan psychiczny, jak i
cechę osobowości. W tym pierwszym znaczeniu motywację utożsamia się ze stanem
wewnętrznego napięcia, które wywołuje zachowania zmierzające do jego redukcji. W
znaczeniu drugim o motywacji myślimy jako o pewnej względnie stałej właściwości,
która nadaje jednostkowym zachowaniom cechę względnie stałego ukierunkowania i
wyrazistości.^7 W książce pt. „Mit motywacji” wyczytamy natomiast, że motywacja jest
rezultatem, dumą z pracy, którą już się wykonało. To poczucie dumy napędza nas w
4
5 J. Reykowski, Motywacja. Postawy^ prospołeczne a motywacja , PWN, Warszawa 1979, str. 68.^
6 H. Gasiul, Teorie Emocji i Motywacji, dz. cyt., str. 222-223.^
J. Reykowski, Z zagadnień psychologii motywacji , Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, wydanie
drugie, str. 18. 7
T. Wach, Motywowanie i ocenianie pracowników , WSZ, Warszawa 1997, str. 7.