viiABSTRAKMasyarakat Kadazandusun memiliki warisan sastera lisan yang sangat berharga termasuk
dalam bentuk sundait. Perubahan zaman dan kemajuan teknologi merupakan cabaran yang
menyebabkan pengetahuan berkaitan dengan sastera lisan ini semakin berkurangan
terutamanya dalam kalangan generasi muda. Kajian ini bertujuan untuk mengkaji keindahan
bahasa dalam sundait di Kampung Lokos. Objektif kajian adalah untuk mengenalpasti ciri-ciri
sundait yang sering digunakan oleh golongan tua semasa musim menuai padi di Kampung
Lokos, memahami fungsi sosial sundait tersebut dan juga mengetahui kepentingan
penggunaan sundait bagi aspek keindahan bahasa dalam kehidupan masyarakat
Kadazandusun. Kajian ini menggunakan reka bentuk etnografi dalam konteks kualitatif
dengan menggunakan metodologi temu bual, pemerhatian dan merujuk sumber-sumber
kepustakaan. Hasil kajian menunjukkan bahawa sundait di Kampung Lokos mempunyai
beberapa ciri seperti struktur yang pendek dan panjang, penggunaan bahasa dan gaya
penyampaian yang menarik, variasi dalam cara penyampaian, pembentukan melalui proses
pendengaran dan dipengaruhi oleh persekitaran serta mempunyai peraturan semasa
penyampaian sundait. Fungsi sosial sundait di Kampung Lokos penting dalam pemeliharaan
budaya dan tradisi semasa musim menuai, persaingan untuk menjawab dengan cepat dan
bilangan sundait yang dimiliki, penggunaan sundait sebagai alat untuk menghilangkan
kebosanan, memberikan hiburan dan mengukuhkan hubungan di kalangan individu yang
terlibat. Kepentingan penggunaan sundait sebagai keindahan bahasa dalam kehidupan
masyarakat Kadazandusun pula berkait rapat dengan kemahiran keindahan bahasa yang
terkandung dalam kurikulum Bahasa Kadazandusun sekolah rendah. Kajian ini penting bukan
sahaja untuk mengenali tradisi lisan sundait di Kampung Lokos tetapi juga menyediakan
sumber rujukan bagi sesiapa yang berminat untuk memahami dan mempelajari sundait
dengan lebih lanjut.
Kata kunci: sastera lisan, sundait, keindahan bahasa, ciri-ciri sundait, fungsi sosial