Polityka - 25.03.2020

z domu, bo ludzie pracują też wieczorami

i w weekendy. Pozwalając na pracę zdal-

ną, oszczędzają też na przestrzeni biuro-

wej: biurek jest mniej niż zatrudnionych,

a każdy siada, gdzie znajdzie wolne miej-

sce. To się nazywa hot desk.

Od lat home office jest też codzienno-

ścią dla freelancerów i części samoza-

trudnionych. I to oni mieli często dość

monotonii własnych czterech ścian,

poczucia izolacji i wyobcowania, ucie-

kali z laptopem do Starbucksów i kafe-

jek albo do coworkingowych biur. Teraz

tej możliwości nie mają, nie wiadomo

na jak długo.

A w domach i mieszkaniach, gdzie wszy-

scy albo zdalnie pracują, albo zdalnie się

uczą, zrobiło się nagle ciasno. Wyparowała

codzienna rutyna. Weterani pracy zdalnej

zachęcają więc w sieci początkujących

do rekonstrukcji rutyny: wydzielenia miej-

sca pracy, ustalenia dla każdego członka

rodziny godzinowego grafiku pracy i na-

uki, unikania domowych strojów, które

sprzyjają atmosferze niedzieli, wstrzyma-

nia się od podjadania, przede wszystkim

nakłaniają do skrupulatnego samorozli-

czania. Łatwo powiedzieć, gorzej zrobić,

gdy mieszkanie nieduże, w środku dwój-

ka pracujących zdalnie rodziców, dwójka

dzieci w wieku szkolnym (które właśnie

przeszły na e-learning), a w domu tylko

dwa komputery. Ale bez ustalenia reguł

szybko przyjdzie frustracja i zniechęcenie.

Trzy biura w jednym domu

Ewa mówi, że ona i mąż są szczęścia-

rzami. Mają dla siebie połówkę bliźniaka,

trzy kondygnacje. I tak ona na pierwszym

piętrze od ósmej rano prowadzi lekcje

z uczniami American School of Warsaw.

Na poddaszu dwójka dzieci w wieku

szkolnym uczy się, pilnując jednocze-

śnie najmłodszego pięcioletniego brata.

Na samym dole, w piwnicy zaadaptowanej

na biuro, obok którego jest duża kuchnia,

pracuje Jacek, członek zarządu spółki

leasingowej dużej, międzynarodowej gru-

py kapitałowej. Kiedy Ewa kończy lekcje

i idzie do kuchni przygotować obiad, Jacek

przenosi się na piętro.

Ewa uczy francuskiego, po angielsku.

Zajęcia prowadzone są online za pomocą

programu Zoom. Widzi i słyszy wszyst-

kich uczniów, uczniowie widzą ją i siebie

nawzajem. Może im udostępnić ekran,

który wtedy staje się tablicą. Na ekranie

np. strona z podręcznika, bo wszyst-

kie ma zeskanowane. – To idzie nawet

sprawniej niż tradycyjne lekcje, bo nie

zagadują się nawzajem – mówi. Jako

host, czyli gospodarz spotkania, może

wyłączyć wszystkim głos, ale na razie

nie musiała z tego korzystać. Nie miała

żadnych trudności z przestawieniem

się, bo jeszcze przed zamknięciem szkół

przez ministra edukacji jej szkoła zor-

ganizowała szkolenia dla nauczycieli,

dając im do wyboru kilka programów

do zdalnych telekonferencji. Informaty-

cy tłumaczyli, jak się nimi posługiwać.

Był nawet jeden dzień próbny zdalnych

lekcji. A wszyscy, zarówno uczniowie, jak

i nauczyciele, mają szkolne laptopy.

Lekcje na Librusie

Dzieci Ewy przed pandemią chodziły

do szkół państwowych (podstawówka

i liceum) i teraz nie mają lekcji online,

takich jakie prowadzi ich mama. Dostają

od nauczycieli na Librusie, dzienniku in-

ternetowym, krótkie wytyczne, co powinni

przeczytać, jakie ćwiczenia zrobić. Czasem

jest coś w rodzaju wykładu. Ewa po swoich

lekcjach siada więc do pracy z nimi.

Agnieszka, nauczycielka języka polskie-

go w państwowym liceum ogólnokształ-

cącym, o takich luksusach jak w szkole

amerykańskiej może tylko pomarzyć. W Li-

brusie wpisuje wszystko to, co by powie-

działa uczniom na lekcji. Zadania domowe,

pytania, na które mają odpowiedzieć. Pisa-

nia ma więc bardzo dużo. Nie może do tego

dołączyć żadnej grafiki ani prezentacji.

Umówiła się więc z jedną ze swoich uczen-

nic, że wysyła jej materiały na WhatsAppa,

a ona podaje dalej do wszystkich kolegów.

• Przez 2–3 tygodnie można w ten sposób
  się uczyć, ale na dłuższą metę to nie zda
  egzaminu. A raczej oni nie zdadzą – mówi
  Agnieszka. Spróbuje zatem zainstalować
  na swoim prywatnym komputerze jakiś
  darmowy program do telekonferencji,
  ale nie wie, czy jej się to uda. I czy potem
  część uczniów nie powie, że sorry, ale nie
  mają komputerów.
  Podobnie jak szkoły państwowe, także
  państwowe instytucje centralne, admini-
  stracja rządowa i samorządowa nie były
  systemowo przygotowane do przejścia
  w tryb zdalny. Nawet Rada Ministrów
  zdecydowała się na to dopiero po tygo-
  dniu od ogłoszenia stanu zagrożenia epi-
  demicznego i tylko dlatego, że minister
  środowiska miał pozytywny wynik testu
  na koronawirusa. Pracownicy państwo-
  wych instytucji na ogół nie mają służ-
  bowych laptopów ani odpowiedniego
  oprogramowania. Nigdy tak nie pracowali,
  więc teraz trudniej im się przystosować.
  
  
  • Normalnie w ogóle nie ma u nas pra-
    cy zdalnej. Do tej pory nasz urząd w ten
    sposób nie funkcjonował. Teraz prezydent
    Jacek Jaśkowiak zdecydował, że kto tylko
    może, powinien korzystać z pracy zdalnej.
    W tej chwili tak działa ok. 20 proc. za-
    trudnionych. Muszą jednak co kilka dni
    przyjść do biur, żeby wykonać część zadań
    w systemach informatycznych. Kto pra-
    cuje z dokumentami dostępnymi tylko
  
  
  
  

Drosio-Czaplińska, psycholog i psychote-
rapeutka. – Więc każdy odczuwa to jako ol-
brzymi dyskomfort. Szczególnie źle znoszą
to ludzie niskoreaktywni, którzy mają duże
zapotrzebowanie na bodźce i stymulację.

Korpoludki i freelancerzy
Specjaliści od rynku pracy szacują,
że na czas pandemii przeszło w tryb
zdalny kilka milionów pracowników.
Czegoś takiego jeszcze w Polsce nie było.
Z ankiety Lewiatana przeprowadzonej
w połowie marca (wśród  210  firm zatrud-
niających łącznie  11 0 tys. ludzi) wynika,
że już co piąty ich pracownik wykony-
wał pracę zdalnie, a taką możliwość
stworzyło  88  proc. badanych przedsię-
biorstw. W czasie pandemii praca zdalna
rozlewa się coraz szerzej po kraju. Praw-
nicy, księgowi, informatycy, bankowcy,
pracownicy agencji reklamowych, spe-
cjaliści od marketingu i zarządzania,
consultingu, nauczyciele szkolni i aka-
demiccy,racownicy p administracji róż-
nego szczebla, dziennikarze. Przy okazji
na czasowym bezrobociu zostały firmy
obsługujące wielkie biura, które teraz
stoją puste. Firmy sprzątające, caterin-
gowe,ostawcy d kawy, wody.
Dla wielu Polaków praca zdalna to nie
nowość, chociaż do tej pory ta forma była
nieusankcjonowana prawnie, bo w Pol-
scebowiązujeciąż w o gierkowski Kodeks
pracy z 1974 r. Pracę z domu zalegali-
zowała dopiero specustawa z 2 marca
20 20 r. „o szczególnych rozwiązaniach
związanych z zapobieganiem, przeciw-
działaniem i zwalczaniem COVID-19,
innych chorób zakaźnych oraz wywo-
łanych nimi sytuacji kryzysowych”.
Aż dziw, że musiało to tak długo trwać.
Ostatnie badania z 2016 r. mówią
o tym, że już wtedy połowa polskich
firm oferowała swoim pracownikom
jakąś możliwość pracy zdalnej. To i tak
niewiele na tle Europy, gdzie średnio
ok.  70  proc. firm pozwalało swoim pra-
cownikom pracować z domu (w Skandy-
nawii aż  87  proc.). Dziś takich firm jest
dużo więcej. Według raportu Antal i So-
dexo sprzed roku aż  76  proc. ankietowa-
nych oczekiwało od swojego pracodawcy
możliwości pracy zdalnej. Bardziej po-
żyłądany b tylko elastyczny czas pracy.
Doświadczenie z pracą w domu mają
więc zarówno ludzie korporacji, którzy
w ciągu ostatnich kilku lat wywalczyli
sobie prawo do przynajmniej jednego
dnia telepracy w tygodniu, jak i samo-
zatrudnieni. Taki – od czasu cyfrowej re-
wolucji – jest trend na Zachodzie. W USA
menedżerowie wyższego szczebla pracują
z domu nawet 3–4 dni w tygodniu. Duże,
międzynarodowe korporacje wprowa-
dzają elastyczny czas pracy i pracę