ustalania najstarszych wizerunków godełmiejskich,gdyżna pieczęciławniczejbyła za-
zwyczajtylkoczęśćmiejskiegoherbu,a pieczęćwójtowska miałanajczęściejinny herb.
Herbynie od razu przybrałyostatecznykształt.Władzemiastzakładanychw XIIIi XIV
w. niejednokrotnie późniejzmieniały herblub jego elementy. Sytuacjaustabilizowała
się dopiero w XVIw. i praktycznie do czasu rozbiorów ustalonych herbów już nie
zmieniano.
Rozbiorypołożyłykres powszechnemu użyciuherbówmiejskich.Wprawdzie pod za-
boramipruskimi austriackim używano ich w dalszymciągui nadawano herbynowym
miastom,leczw KsięstwieWarszawskimzakazanoużywaniaherbówmiejskichw 1811 r.,
a w KrólestwieKongresowymw 1822r. Dopierow odrodzonej Polsce,na mocydekretu
z dnia 28 VII1919 r.,przywróconomiastomprawodo używaniaherbu.Wtedyokazałosię,
że w wielumiastach zapomniano, jak wyglądałherb, a archiwa zostaływskutek po-
wstańi wojenzniszczone.Godłaherbowemożnabyło odtworzyćtylkona podstawie za-
chowanychtłokówpieczętnychoraz odciskówi odrysówpieczęci,trudniejbyło odtworzyć
- Wielka pieczęć
miejska Szczecina,
Xlll w. - Pieczeć miejska
Poznania,
początek XIV w. - Pieczeć mniejsza
StaregoMiasta
Torunia,Xlll w. - Pieczęćwielka
radziecka
Sandomierza, XIV w. - Pieczęć miejska
Świdnicy, Xlll w. - Pieczęćwójtowska
Nowego Sącza,
XVw.