herbowebarwy.Ponieważczęstozajmowalisię tym radni,a nie fachowcy,barwyw her-
bachniektórych miastdo dnia dzisiejszegonie odpowiadają regułom heraldycznym.
Uporządkowanie heraldykimiejskiejzostałoskutecznieuniemożliwione kuriozalnym
rozporządzeniem prezydenta Rzeczypospolitejz dnia 13 XII 1927 r., w którymw artyku-
le 4 stwierdzono,że "Dlawszystkichwładzi urzędówsamorządowych ustanawia się ozna-
ki. złożonez herbu państwowego, z herbu województwa, do któregonależą,i z napisu,
odpowiadającego ich nazwie",a w artykule19, że .Pieczęcią urzędowąwładzi urzędów
samorządowych jest pieczęćowalna.W górnejczęścipieczęciznajdujesię orzełpaństwo-
wy, poniżejktóregoumieszczonyjest napis,odpowiadający nazwiedanejwładzy...". Prak-
tycznierozporządzenie to uniemożliwiło samorządom używaniedotychczasowych pie-
częcii herbów.Wprawdzie rozporządzenie zezwalało,by "w miejscuprzewidzianym dla
herbuwojewódzkiego umieścićwłasnyhistorycznie uzasadniony herb",lecz nie można
byłogo użyćsamodzielnie. Nie pomogły liczneprotesty i petycje. Dopiero ustawa
z dnia 3 1111937 r.zezwoliłana używanieprzezsamorządy herbówhistorycznychw miej-
scu orła państwowego, choćmogłytak uczynićtylkote samorządy,którew latach 1930
- 1937zwróciłysię do Ministerstwa SprawWewnętrznych o zatwierdzenie swychher-
bów.Jako pierwszyzostałw 1936 r. zatwierdzony historycznyherb Łodzi.Do 1939 r. za-
twierdzono w sumie104 herby(w tym 84 miastw obecnychgranicachPolski).
Dalszezamieszanie w dziedzinieheraldykimunicypalnej przyniosłyrządykomuni-
styczne.Stosunekwładz PRLdo herbów miejskichjako"burżuazyjnego przeżytku"od-
zwierciedlałbrak (do 1978 r.)jakichkolwiekaktówprawnychw tej dziedzinie.Większość
miastużywałaswychdawnychherbów,choćczęstokroćze względuna brak dostępu do
wiarygodnych danych historycznych nie były one zgodne z pierwowzorami z okresu
1Rzeczypospolitej.Ze względówideologicznychz głowyOrła Białegow herbiepaństwo-
wym i herbach miejskich usuwano koronę, zamieniając orła państwowego na orła
mazowieckiego.Tak więcbrak wiedzyheraldycznejsprawił.że ponad 20 miast, głównie
na zachodzie i południowym zachodzie Polski,umieściłow herbieorła mazowieckiego
zamiast polskiego.
Niektóremiasta odstąpiłyod używaniaherbówhistorycznych,wprowadzając na ich
miejscenieudane modyfikacje lub herbynowe,lecz zdecydowanie gorszeod dawnych.
Chociażdopiero ustawa z dnia 21 XII 1978 r. zezwalała miejskimradomnarodowym na
ustanawianie herbów, nowemiasta przyjmowały herbyjuż od lat pięćdziesiątych. Ich
projektowaniem, niestety,nie zajmowalisię fachowcy,co spowodowało,że spośród\'\ oko-
ło 100 herbów miejskichustanowionych po IIwojnieświatowej tylkookoło10 można
uznać za prawidłowe i udane. Niemal 50 niezgodnych jest ze sztuką heraldyczną,
a dalszych40 to znakigraficzne nie mającenic wspólnego nie tylkoz godłami herbo-
wymi,lecz również z zasadami estetyki. Szczególnie razi użyciekominów fabrycznych
