wat mensen beschouwen als de typische kenmerken van succes.
‘Als iemand mij vraagt “Hoe zou jij de afgelopen veertig jaar kenschetsen?”
dan hebben de meeste mensen het over familie, vrienden, carrière, geld. Maar bij
mij werkt dat anders. Voor mij tellen de plaatsen waar ik ben geweest en de
ervaringen die ik daar heb opgedaan.’
‘Zoals de olifant die ik in 1990 tegenkwam in India, toen ik langs een
weggetje liep. Of de boze menigte die zich verzamelde rondom mij en Rob, de
jongen met wie ik reisde, in 1991 op een plein in Marrakech, kort na de Eerste
Golfoorlog. Of de geur van Tahiti in 1999. Ik voer erheen vanaf Frans Polynesië,
en mensen hadden me verteld dat je Tahiti kon ruiken voordat je het zag – wat
me vrijwel onmogelijk leek. Maar op een keer toen ik ’s nachts de wacht hield,
net voor de zon opkwam, rook ik plotseling bloemen, midden op die enorme
Stille Oceaan. Het eiland was pas een paar uur later te zien aan de horizon, en
tegen die tijd was de lucht al zwaar van bloemengeuren.’
‘Voor mij zijn die belevingen de kenmerken van succes. Daaraan meet ik
dingen af. Over twintig jaar zal ik me bijvoorbeeld nog maar één ding herinneren
van 2011. Al het andere is dan gewoon weggevaagd. Voor mij zal 2011 altijd het
jaar zijn waarin ik in een Citroën 2CV naar Iran reed.’
Deze reis was een cadeautje aan zichzelf, voor zijn veertigste verjaardag. Het
was een soort hernieuwde uitvoering van de rally van Parijs naar Persepolis in
Iran die van start was gegaan in 1971, twee dagen voordat hij werd geboren.
Toen hij een paar weken op weg was, in het oostelijk deel van de Turkse
Zwarte Zeekust, reed Whyte met zijn medebestuurder Rupert over de gladde
nieuwe weg tussen de inktzwarte zee en het bos. Toen Whyte uit het raampje
keek, zag hij plotseling een stuk van de oude weg en een bijzondere afslag. ‘Ik
riep naar Rupert, boven het geluid van de motor uit, dat hij die afslag moest
nemen,’ vertelt hij.
Rupert remde en trok aan het stuur. De auto minderde vaart, slingerde en het
gebrom van de motor boven het asfalt maakte plaats voor een ruiger geluid toen
de auto over de vergeten zijweg hobbelde.
‘De oorspronkelijke weg!’ zegt Whyte nu. ‘Die had al kilometers lang naast
ons gekronkeld, en ging hier en daar een landtong op. We moesten gewoon even
kijken.’
Het was nog geen kilometer rijden naar het verste punt, ruim tien meter
boven de zee, en ze stapten uit. Daar te staan, zegt Whyte, was een van de
hoogtepunten van de reis, nog bijzonderder dan de ruïnes van Persepolis of de