dat heeft te maken met een simpel feit: omdat je iets doet in plaats van hebt is de
kans groter dat je in een ‘flow’ komt en komt je beleving waarschijnlijk meer
van binnenuit.
Flow is een mentale toestand. Het werd voor het eerst benoemd door de
psycholoog Mihaly Csikszentmihalyi en het is de toestand waar je in raakt
wanneer je moeiteloos opgaat in wat je doet. Dat is wat atleten bedoelen
wanneer ze het hebben over het aangaan van een uitdaging en in the zone
komen. Het is dat wat spirituele goeroes als Eckhart Tolle bedoelen wanneer ze
zeggen dat je in het nu moet zijn. Het is waar psychologen op doelen wanneer ze
zeggen dat we onze competentie praktiseren. Om te begrijpen waarom
belevingen je eerder in een flow brengen – en dus geluk laten voelen – dan
materiële goederen, moet je deze vergelijking eens bekijken: zou je het
gemakkelijker vinden je te focussen op een bank of een paar schoenen, óf je te
concentreren als je een taak uitvoert die je uitdaagt, zoals tennissen, zingen in
een koor of een drie meter lange haai aan boord halen?
Psychologen als Richard Ryan en Edward Deci hebben vastgesteld dat
motivatie belangrijk is omdat het een van de belangrijkste factoren is die bepaalt
of iets je gelukkig maakt of niet. Ze onderscheiden twee duidelijke motieven.
Mensen doen iets vanuit een intrinsieke motivatie, wat inhoudt dat je het doet
omwille van het doen, omdat ze het zelf boeiend of prettig vinden: ijs eten,
bijvoorbeeld, een steen op water laten ketsen, of zingen onder de douche. Of
mensen doen iets vanuit een extrinsieke motivatie, wat inhoudt dat je het doet
met een ander doel in gedachten, zoals een beloning krijgen of indruk maken op
mensen: guacamole eten, bijvoorbeeld, een declaratieformulier invullen, of de
belachelijke kleren dragen die je als tiener kocht zodat mensen zouden denken
dat je er cool uitzag. Uit onderzoek is gebleken dat je eerder gelukkig wordt als
je iets doet om intrinsieke redenen.
Dat is een nuttig inzicht, maar wel lastig om toe te passen want het is
moeilijk om in jezelf te kijken en te bepalen of je motivatie intrinsiek of
extrinsiek is.^9 Denk bijvoorbeeld maar aan een triatlon doen, of een jurk of
blouse kopen. Misschien doe je die triatlon wel vanwege de uitdaging, om
lichamelijk in vorm te zijn en omdat je het fijn vindt om jezelf te zien als een
triatleet. Maar als je honderd procent eerlijk bent, vind je het ook gewoon
heerlijk om tegen anderen te kunnen zeggen dat je een triatlon hebt volbracht.
Pas diezelfde manier van denken nu eens toe op een jurk of een blouse: je vindt
het gevoel van het materiaal heerlijk, en je geniet ook van hoe het materiaal