4. Ün te - Fa z ve Fa z Oranlarının Bel rlenmes 99
Verg ayrıcalıklarının fa z oranlarına etk s n , haz ne bonosu ve özel sektör bo-
nosu (f nansman bonosu) fa z oranlarının bel rlenmes örneğ nde, aşağıdak şek l
4.9 yardımıyla açıklayab l r z. Burada da başlangıç koşulları aynı olan k p yasa
le karşı karşıyayız. İlerleyen aşamada se haz ne bonosu ve f nansman bonosu
get r ler üzer nden verg farklılaştırmasının yapıldığını varsayalım.
Şek l 4.9’un b r nc boyutu verg s z ya da n sp olarak daha düşük verg ye tab
olan haz ne bonosu p yasasını, k nc boyutu se verg l ya da n sp olarak daha
yüksek verg ye tab olan özel sektör bono p yasasını fade etmekted r. Önce haz ne
bonosu ve f nansman bonolarının benzer özell klere sah p olduğunu varsayalım
ve “ 0 ” g b aynı fa z oranına sah p olduklarını kabul edel m.
İlerleyen aşamada haz ne bonolarına verg avantajı sağlandığını ve daha dü-
şük oranda verg lend releceğ n varsayalım. Bu koşullarda d ğer şartlar aynı ken
(vade, r sk ve l k d te özell kler ) daha düşük ya da verg s z olması neden yle, daha
yüksek net get r sağlama olanağı olan haz ne bonolarının taleb artacaktır. Bunu
haz ne bonosu talep eğr s n sağa doğru kaydırarak (Dh0’d a n Dh1’e kayar) göste-
r r z. Talepte meydana gelen böyle b r değ ş m, haz ne bonosuna yönel k denge
fa z oranının esk s ne göre daha düşük gerçekleşmes ne “ 1 ” neden olacaktır. Öte
yandan verg ayrıcalığı bulunmayan f nansman bonosunun se taleb azalacaktır.
Bunu da şek lde görüldüğü g b f nansman bonosu talep eğr s n sola kaydırarak
(Df0’d a n Df1’e kayar) göstereb l r z. Bu durumda özel sektör f nansman bonosu-
nun denge fa z oranı öncek duruma göre artmakta ve “ 2 ” durumuna gelmekte-
d r. Yan özel sektör bono fa z daha yüksek b r düzeyde bel rlen r. Verg ayrıcalığı
r sk pr m n artırıcı yönde etk yaratan b r faktördür. Şek lden de görüldüğü g b
verg ayrıcalıkları, d ğer bütün özell kler aynı olan benzer f nansal varlıkların,
fa z oranlarının farklı olmasına neden olmaktadır.
Fa z Oranlarının Vade Yapısı
F nansal s stem ç nde fa z oranlarının yapısını bel rleyen b r d ğer öneml faktör,
f nansal varlığın vade yapısıdır. Bu durum l teratürde fa z oranların vade yapısı
olarak ele alınmaktadır. Fa z oranlarının vade yapısı, d ğer bütün koşullar açısın-
dan (l k d te, ger ödeme yeteneğ ve verg sel özell kler) benzer özell klere sah p
olan ancak vadeler farklılıklar taşıyan çeş tl f nansal varlıkların fa z oranları ara-
sındak l şk y fade etmekted r.
Şek l 4.9
Verg Ayrıcalıkları
ve Fa z OranlarıFa z oranlarının vade
yapısı; aynı l k d te, ger
ödeme yeteneğ ve verg sel
özell klere sah p ancak
vadeler farklılıklar taşıyan
çeş tl f nansal varlıkların,
fa z oranları arasındak l şk y
fade etmekted r.