Finansal Ekonomi

100 Fnansal Ekonom

Faz oranları üzernde vadenn etksn anlayablmenn en y yolu, kamu tara-

fından hraç edlmş fnansal araçlar örneğnde konunun ele alınmasıdır. Blndğ

gb bunlar ger ödenmeme rsk hemen hemen sıfır olan, aynı verg ayrıcalıkları

ve aynı lkdte özellklerne sahp varlıklardır. Bu bağlamda kamu tarafından çı-

kartılan çeştl fnansal varlıklar (hazne bonoları, tahvller gb) arasındak tek

fark vade olarak karşımıza çıkmaktadır. Oysa bunların faz oranları brbrnden

farklıdır. İşte kamu kesm tarafından çıkartılmış olan, yukarıda sayılan özellklere

sahp, çeştl fnansal varlıkların faz oranlarının farklı olması, onların vadelernn

farklı olmasından kaynaklanmaktadır.

Faz oranların vade yapısı le lgl teor bz, getr (hasılat) eğrsnn şeklne ve

bu eğrde zaman çnde ortaya çıkacak değşmlern nedenlerne götürmektedr.

Getr eğrs faz oranları le fnansal varlıkların vadeler arasındak lşky ortaya

koyan eğrdr. Teorde dört farklı getr eğrs söz konusudur. Bunlar; artan getr

eğrs, azalan getr eğrs, yatay getr eğrs ve dalgalı getr eğrs (tepe yapan)’dr.

Artan getr eğrs, poztf eğme sahptr ve vade uzadıkça faz oranlarının art-

tığını gösterr. Buna göre uzun vadel faz oranları, kısa vadel faz oranlarından

büyüktür. Negatf eğme sahp olan azalan getr eğrs, kısa vadel fazlern uzun

vadel fazlere göre daha yüksek olduğunu, yan vade uzadıkça fazlern düşece-

ğn fade eder. Kısa vadel faz oranları le uzun vadel faz oranlarının aynı ol-

duğunu fade eden eğr se yatay (sabt) getr eğrsdr. Dalgalı getr eğrs, faz

oranlarının başlangıçta vade uzadıkça artacağını ancak lerleyen dönemlerde se

faz oranlarının tekrar düşeceğn fade etmektedr.

Lteratürde, faz oranlarının vade yapısını açıklamaya çalışan üç farklı teor

mevcuttur. Bunlar; beklentler teors, lkdte terch teors ve bölümlenmş pya-

salar teors olarak blnmektedr.

Beklentler Teors: Beklentler teorsne göre; getr eğrsnn şekl ya da

faz oranlarının vade yapısı, fon talep edenlern (ödünç alanların) ve fon arz

edenlern(ödünç verenlern) gelecektek faz oranı beklentlerne göre belrlenr.

Bu teorye yönelk bazı varsayımlar bulunmaktadır. Buna göre;

Şekl 4.10

Getr Eğrler