Finansal Ekonomi

4. Ünte - Faz ve Faz Oranlarının Belrlenmes 101

• Yatırımcılar vade tercihi olmayan varlıkları ellerinde bulundurdukları sü-
rece kâr maksmzasyonu hedeeyen kşlerdr.
• Yatırımcılar, kısa vadeli finansal varlıklarla uzun vadeli finansal varlıklar
arasında kayıtsızdır. Yan uzun vadel br fnansal varlığı elnde tutmakla,
kısa vadel br fnansal varlığı elnde tutmak arasında br fark yoktur.
• Ayrıca, yatırımcıların kısa vadeli finansal varlıkları satıp uzun vadeli finan-
sal varlıkları almaları durumunda, ortaya çıkacak şlem malyetlernn sıfır
olduğu kabul edlmektedr.
• Bu teoride özellikle, belli bir risk sınıfına ait, vadesi önemsiz tüm varlıklar
brbrne tam kame olarak kabul edlr. Yan yatırımcıların getr oranı aynı
olduğu sürece, 4 yıl vadel br fnansal varlık almak yerne, k adet 2 yıl
vadel brbrn takp eden fnansal varlıklar almak veya peryodk olarak
brbrn takp eden 1’er yıl vadel varlıklar almak arasında br fark yoktur.
Yukarıdak varsayımlar bağlamında beklentler teors; belrszlğn ve rskn
mevcut olmadığı br yatırım ortamında ekonomk brmlern vade terchlern,
kâr maksmzasyonu varsayımı altında açıklamaya çalışmaktadır. Beklentler te-
orsne göre uzun vadel faz oranının değer; pyasada mevcut (car) kısa vadel
faz oranı le uzun vadel varlığın vade süres çnde pyasa katılımcılarının ger-
çekleşmesn bekledkler kısa vadel faz oranlarının ortalamasına eşttr. Geln,
bu durumu br örnekle açıklayalım: Br yatırımcının 2 yıllık br süre çn yatırım
yaptığını varsayalım. Bu yatırımcı 2 yıllık süre zarfında, şmd 1 yıl vadel br bono
ve gelecek yıl yne 1 yıl vadel br bono alablr. Aynı yatırımcı alternatf olarak
2 yıl vadel br tahvl de alablr. 1 yıl vadel bononun şu anda yıllık % 12 faz le
şlem gördüğünü ve pyasa katılımcılarının 1 yıl sonra hraç edlecek olan 1 yıllık
bononun faz oranın %18 olacağını bekledğn düşünelm. Bu durumda beklen-
tler hpotezne göre, 2 yıl vadel tahvln bugünkü faz, 1 yıllık bononun şmdk
getrs le gelecek döneme lşkn beklenen getrsnn bast ortalaması,

(0,12 + 0,18)

 = = 0,15 = %15 olacaktır.

2

Beklentler teorsnde, k yatırım seçeneğnn aynı beklenen getrye sahp olma-
sı, dğer br fadeyle, yatırımcılar çn arbtraj olanağının olmaması gerekmektedr.
Yukarıdak örnekten de anlaşılacağı üzere, uzun vadel fazlern belrlenmesnde hem
çnde bulunulan dönemn kısa vadel faz hem de kısa vadel fazlere lşkn bekle-
yşler öneml rol oynamaktadır. Zaten teor adını da bu bekleyşlerden almaktadır.
Bu teor çerçevesnde getr eğrsnn bçm, uzun vadel fnansal aktfn va-
des boyunca geçerl olması beklenen kısa dönem faz oranlarına bağlıdır. Eğer
pyasa aktörler, kısa dönem faz oranlarının artacağını beklyorsa “artan getr eğ-
rs” söz konusu olacaktır. Eğer pyasa aktörler gelecekte kısa vadel faz oranının
düşeceğn beklyorlarsa “azalan getr eğrs” söz konusu olacaktır. Umulan faz
oranı beklentsnde değşme yoksa getr eğrs yatay eksene paralel hâle gelecek-
tr. Faz oranlarının lk önce artacağı daha sonra azalacağı beklenyorsa; dalgalı
getr eğrs söz konusu olacaktır.
Lkdte Prm Teors: Faz oranlarının vade yapısını açıklamaya yönelk te-
orlerden gerek “beklentler teors”, gerekse daha sonra açıklanacak “bölünmüş
pyasalar teors” vade tbaryle oluşablecek rsk faktörünü dkkate almazlar.
Lkdte prm teors, fnansal yatırımcıların kısa ve uzun vadel menkul kıy-
metler arasında kayıtsız (fark görmeyen) olduğu varsayımını reddetmektr. Bu teo-