Finansal Ekonomi

102 Fnansal Ekonom

ry gelştrenlere göre, uzun vadel fnansal varlıkların lkdtes kısa vadel fnansal

varlıkların lkdtesne göre düşüktür. Ayrıca uzun vadel yatırımlar, genel olarak

kısa vadel yatırımlardan daha rskldr. Çünkü uzun vadel borçlanmalarda, borç-

lunun borcunu ödeyememe durumuna düşme olasılığı, süreye bağlı olarak art-

maktadır. Bu nedenle de yatırımcıların uzun vadel fnansal varlıkları terch etmes

çn ekstra br faz getrs (lkdte prm) beklents çnde olacakları kabul edlr.

Beklentler teorsne göre, çzlen getr eğrs le gerçek getr eğrs arasında-

k fark, lkdte prm olarak fade edleblr. Buna göre lkdtes düşük olan var-

lıkların yatırımcılar tarafından talep görmes çn, bu yatırımcılara uzun vadel

yatırıma teşvk edecek br lkdte prm ödenmeldr. Bu bağlamda, uzun vadel

fnansal varlıkların faz, vade süres çersnde gerçekleşmes beklenen kısa vadel

fazlern bast ortalaması le lkdte prmnn toplamına eşt olacaktır. Yan uzun

vadel faz oranı, beklentler teorsne göre bulunan faz oranına lkdte prmnn

eklenmesyle bulunur.

Lkdte prm teorsne göre, uzun vadel faz oranları şu şeklde hesaplanmak-

tadır:

Uzun    Vad.                            Cari    Kısa    Vad.Faiz    O.  +   Beklenen    Kısa    Vad.Faiz    O.  +   Likitide    Primi

Faz Oranı = (^) Vade
Bununla lgl br örnek ortaya koyalım.
Örnek: Car faz oranı %10 ve 2 yıl boyunca beklenen kısa vadel faz oran-
larının (her yıl çn) %18 olduğunu ve lkdte prmnn se %3 olduğunu kabul
edelm. Bu durumda, 3 yıl vadel tahvln faz oranı şu şeklde hesaplanır:
(0,12 + 0,18 + 0,18) + 0,03
 = = 0,17 = %17
3
Lkdte prm teorsnde getr eğrs genellkle poztf eğmldr. Çünkü lk-
dte prm poztr ve sonuç olarak lkdte terch teorsne göre, uzun vadel faz
oranları, lkdte prm kadar kısa vadel faz oranlarından daha yüksek olacaktır.
Bölünmüş Pyasalar Teors: Fnansal pyasalar farklı htyaçlara sahp genş
br kullanıcı ktlesne (fon arz ve talep edenler) sahptr. Fnansal oyuncuların ş-
lemlernde terch edecekler vadeler brbrnden farklıdır. Yan br kısım yatırımcı
kısa vadel yatırımları terch ederken, dğer br kısmı orta vadel yatırımları ya da
uzun vadel yatırım seçeneklern terch edeblmektedr.
Bölünmüş pyasalar teorsne göre, kısa vadel faz oranları le uzun vadel faz
oranları farklı pyasalarda belrlenmektedr. Farklı vadeler çeren pyasalar br-
brnden tamamen kopuktur. Fon arz edenler le fon talep edenler br pyasadan
dğerne dönmek stemezler. Farklı vadelerdek faz oranı arasındak lşk yalnız-
ca ayrı pyasalardak arz ve talep koşullarına göre belrlenr. Herhang br vade-
dek faz oluşturan arz ve talep unsurlarında değşklkler, dğer vadelerdek arz
ve talep koşullarını etklemez. Bölünmüş pyasalar teors, bu kesmlern arasında
lşk olmadığını ve kend çlerndek arz-talep güçlernn getr eğrsnn genel
şekln oluşturmada etkl olduğunu varsaymaktadır. Bu yaklaşım hem beklent-
ler teorsnden hem de lkdte prm teorsnden farklıdır. Ayrıca fnansal akter
arasında tam kame lşks olduğunu kabul eden bekleyşler teorsnn tamamen
tersdr. Bu nedenle kısa vadel fnansal varlıklar le uzun vadel fnansal varlıklar
arasında kame lşks yoktur, dolayısıyla getr eğrs çzmenn br anlamı yoktur.