Finansal Ekonomi

148 Finansal Ekonomi

Tarih Vadeli İşlem Fiyatı Günlük K/Z (T) Teminat Hesabı (Alan Kişi) (T) Teminat Çağrısı (T)

1,800 13000

01   Haziran 1,790 -1000 12000

06   Haziran 1,765 -2500    9500 3500

13   Haziran 1,750 -1500 11500

20   Haziran 1,780  3000 14500

21   Haziran 1,830  5000 19500

22   Haziran 1,820 -1000 18500

Yukarıdaki örnek tabloya göre, uzun pozisyon sahibi firma, teminat hesabı

başlangıç düzeyi olan T13.000’nin üzerine çıktığında, örneğin 20 Haziranda he-

sap bakiyesindeki T14.500’nin T1500’sini takas odasından talep edebilir. Diğer

taraftan teminat hesabının seviyesi borsanın belirlediği sürdürme teminatı sevi-

yesinin altına düştüğü 6 Haziran tarihinde uzun pozisyon alan firmadan temi-

natını başlangıç teminatı düzeyi olan T13.000’ye çıkarması istenmiştir. Değişim

teminatı yatırıldıktan sonra ortaya çıkacak kar ve zarar yeni seviye üzerinden

uzun pozisyon sahibinin hesabına yansıtılır. Eğer ithalatçı firmamız, kur ris-

kinden korunmak amacıyla satın aldığı sözleşmeyi vade sonuna kadar tutarsa,

T2.000 kâr elde eder.

Uzun Pozisyon alan taraf açısından net kâr:

Başlangıçta Yatırılan Teminat : -13.000

Teminat Çağrısı : -3.500

Son gün çekilen teminat : 18.500

Toplam net K/Z (kâr) : 2.000

Eğer ithalatçı firmamız kendini vadeli sözleşme satın alarak korumamış ol-

saydı, 22 Haziran tarihinde 100.000 doları spot piyasadan 1,8200 T/ABD Doları

kurundan, T182.000’ye satın alabilecekti. Oysa firma vadeli piyasayı kullanarak

kendini kur riskine karşı korumuş 100.000 Doları sözleşme fiyatı olan T1,8000

kurundan alarak T2000 kâr elde etmiştir. Bununla birlikte, sözleşme sahibi kendi-

si için avantajlı gördüğü herhangi bir anda (örneğin 21 Haziran 20011 tarihinde)

ters pozisyon alarak sözleşmeden çıkma ve daha yüksek kâr (T3.000) elde etme

imkânına da sahiptir.

Aynı sözleşme koşulları altında, kısa pozisyon sahibi (pozisyonu satan taraf )

ise yine eğer sözleşmeyi vade sonuna kadar tutarsa alan tarafın elde ettiği kâra

paralel olarak T2.000 zarar edecektir.

Bir Türk Firması ihraç ettiği 100.000 dolar değerindeki malın bedelini 3 ay sonra

tahsil edecektir. Şirket üç ay sonunda Türk Lirasının dolar karşısında değer kazana-

cağını beklemekte ve bu nedenle zarara uğrayacağını düşünmekte ve kurun düşme

riskine karşı kendisini korumak istemektedir. Vadeli İşlemler Piyasası’nda 3 ay va-

deli sözleşmenin fiyatı T1,6000’dir. Bu verilen bilgilere göre;

a) Firma kendini kur riskinden korumak için ne tür bir pozisyon almalıdır?

b) Üç ay sonra ödeme günü geldiğinde spot piyasadaki dolar kuru, T1,6700 olursa firma-

nın kâr/zarar durumunu ve T1,5200 olursa firmanın kâr/zarar durumunu hesaplayınız.

Tablo 6.4
Piyasaya Göre
Ayarlanma

2