7. Ünite - Risk ve Getiri 179
İş Kabulü (Underwriting) Riski
Bir riskin hangi şartlarda ve hangi fiyat üzerinden kabul edileceğinin belirlenmesi
sürecine denir. Sigorta yaptırma talebi anlamına gelen teklifnamenin eksiksiz ve
doğru olarak doldurulmasından sonra, teklifnamedeki bilgiler esas alınarak bir
değerlendirme yapılır ve söz konusu riskin kabul edilip edilmeyeceği, edilecek ise
hangi şartlar ve fiyat üzerinden sigorta yapılacağı belirlenir. Söz konusu riskler,
zararın dağılımında hatalı tahmin riskleri, hasar risk sapmaları yani yoğunluk ve
sıklığın doğru tahmin edilememesini içerir. Zira hayat dışı sigorta şirketlerinin
doğal yapısı gereği, olay sonuçlarının tahminin belirli bir güven derecesi ile sı
nırlıdır. Ayrıca şirket üzerinde önemli rol oynayan tesadüfi olaylar, örneğin sel ve
çevre kirlenmesi çok sayıda poliçe sahibini aynı anda etkilemektedir. Hayat sigor
ta poliçelerinin süresi ise, genellikle çok uzun bir döneme yayılır. Tahminler ve
fiyatlama dönem başında yapılırken, sonuçlar uzun süre sonra gerçekleşmektedir.
Bu nedenle sigorta şirketinin başarısı ve gelecekteki finansal yapısının sağlamlığı
ile tahminler hayati bir önem taşımaktadır. Zayıf risk üstlenme kararları, prim
hesaplamaları üstlenilen risk düzeyi ile orantılı olarak düşünüldüğünden, şirketin
kârlılığı üzerinde önemli rol oynar. Zira prim hesaplamaları üstlenilen risk dü
zeyi ile orantılı olarak belirlenir. Zayıf iş kabul kararlarının riski, özellikle hızlı
büyüme ve yeni piyasalara açılma dönemlerinde daha çok rol oynar.
Underwriting riski sigorta şirketlerinin prosedürlerinden kaynaklanan, pür
risk ve yönetim riski olmak üzere iki temel bölüme ayrılmaktadır. Güncel mali
yetlerin sözleşmedeki maliyetlerden farklı gerçekleşmesi nedeniyle ortaya çıkan
riskler pür riskler olarak adlandırılır. Bu tür maliyetler şirketin ya düşük prim
talebi veya hasarların beklenenden yüksek gerçekleşmesi sonucu ortaya çıkar. Pür
riskler aşağıdaki gibi sıralanabilir;
• Bilgi yetersizliğinden kaynaklanan hatalı tahmin riski,
• Örneklemin ana kütleyi yeterince temsil edememesi nedeniyle ortalama
etrafındaki dağılımlarının yoğunluğundan kaynaklanması,
• Değişme riski, hasarı belirleyen faktörlerin hatalı tahmininden kaynakla
nan ters yönlü sapmalar,
• Teknik karşılıklardan meydana gelen provizyon riski.
Şirketin prim üretim sürecinden kaynaklanan riskler ise yönetim riskini oluş
turur. Bunlar hasarın yeteri kadar güvenceye alınmaması neticesinde ortaya çı
karlar. Eksik sigorta ya da bütün riskleri karşılamayan yetersiz gelirlerden kay
naklanır veya risklerin yeteri kadar dağıtılmayıp aynı risklerin konsantrasyonu
sonucu oluşabilir.
RİSK YÖNETİMİ VE RİSK KONTROL ARAÇLARI
İktisadi birimlerin karşı karşıya kaldıkları risklerin azaltılması, risk kontrolü baş
lığı altında ele alınmaktadır. Bu kapsamda riskin istenmeyen etkilerinden kaçın
mak, korunmak, onları azaltmak ve kaçınmak gibi teknik ve araçları içeren me
kanizmalar olarak adlandırılabilir. Ayrıca riske karşı bilgi düzeyinin artırılması
da risk kontrolü içinde sayılabilir. Hayatın belirsizliklerinden korunma ve tedbir
alma yolları olarak da tanımlanabilecek olan risk yönetimi esas olarak bir sanattır
şeklinde yaklaşımlar da bulunmaktadır. Süreç içinde yaratıcılık son derece önemli
rol oynamaktadır.
Modern ekonomik sistemlerde, riskleri yönetme yöntemlerinin önemi geçti
ğimiz yüzyıldan beri giderek artmakta ve risk yönetimi başta işletme olmak üzere
birçok bilim dalı kapsamında önemli bir konu olarak yer almaktadır. Riskin ana