7. Ünite - Risk ve Getiri 181
aniden oluşmaz ve zaman içinde tahmin edilebilir. Gerçekleşmeden önce zaman
içinde bir dizi sinyal verebilmektedir. Başarısızlıkları yönetmek ve en azlaştırmanın
anahtarı, başarısızlığın koşullarını doğru olarak gösterecek ölçümlerin gelişmesi ile
olur. Böyle bir ölçüm stratejisi ile organizasyonlar başarı için gerekli koşulları etkin
bir şekilde yönetebilirler.
Risk yönetiminde, potansiyel her başarısızlık sayısal ölçütler kullanılarak
tahminlerde bulunulmaktadır. Buna en tipik örnek Altman’nın işletmelerin iflası
ile ilgili yapmış olduğu çalışmadır. Altman (1986) iflas maliyetini, şirketin iflas
başvurusundan önce ve sonraki yıllarda kaybedilen kârlardan yola çıkarak reg
resyon yöntemini kullanarak hesaplamıştır. Beaver’da aynı amaçla yapmış olduğu
çalışmada benzer sonuçlara ulaşmıştır. Bu çalışmalar, işletmelerin iflas etmeden
önce bazı tipik başarısızlık sinyalleri verdiği ve buna uygun düzeltici önlemlerin
alınmaması halinde şirketlerin iflas ettiğini ortaya koymuştur.
Risk yönetimi kullanarak, organizasyonlar başarısızlıklar arasında objektif kar
şılaştırmalar yapabilmekte ve hangi riskleri önce ele alacaklarını saptayabilmekte
dirler. Sınırlı ve birçoğu finansal durumlardan ötürü daralan bütçelerle karşı karşıya
olan firmaların çoğu için riskin karşılaştırılması çok önemlidir. Başarısızlık önemsiz
olarak gözükebilir ancak sık tekrarlanıyorsa şirketin maddi yapısını aşındırır. Et
kili bir enformasyon sistemi sayesinde şirketler başarısızlıklara ne şekilde öncelik
taşıyacaklarına dair doğru karar verebilmektedirler. Risk yönetimi faaliyetlerinden
ortaya çıkan istatistiksel yöntemleri kullanarak veri tabanı oluşturmak ve bu veriler
kullanılarak trendler de oluşturulabilmektedir. Bu yaklaşım, şirketlerin risklerinin
artma veya azalma yönü hakkında bilgi verebilmektedir.
Risk Kontrol Araçları
Risk kontrolü bir işletmenin/kurumun/şirketin maruz kaldığı kayıpların riskle
rini en aza indirgemeye odaklanmasıdır. Risk kontrol araçları engelleme, kayıp
önleme ve kaçınma doğrultusunda riski azaltma yaklaşımlarını içerir.
Riskten kaçınma: Teknik olarak kaçınma daha riskler oluşmadan bununla il
gili alınan kararlardır. Kayıp veya zarar olasılıklarını artıran kişi, bina, iş vb. ey
lemlere karışmamak, onlardan uzak durmaktır. Eğer bir işletme riskin varlığına
tahammül etmiyorsa burada bir kaçınma stratejisi söz konusudur. Eğer risk çok
kısa bir süre için bile kabul edilemez ise riskten kaçınma söz konusu olup, riske
yol açan eyleme girilmemektedir. Örneğin; sırf riskli ve tehlikeli diye bir ürünü
en başından üretmeyi reddetmek, mevcut bir ürünün üretimini durdurmak veya
belirli bir riskin olmadığı bir işletme konumu seçmek olabilir.
Riski azaltma: Risk kaybın önlemesi ve kontrolü ile azaltılabilmektedir. Uygu
lamada kayıpların meydana gelmesini önlemek için koruyucu önlemler alınması
desteklenmektedir Bazı yöntemlerle kaybın meydana gelmesi önlenirken diğer yön
temlerle de meydana gelen kaybın zararını azaltabilmektedir. Örnek olarak; hırsız
alarmları, sprinkler sulama sistemleri, gece bekçileri, tıbbi bakımı verebiliriz. Kaybı
önlemek riskin etkilerini yok ettiğinden tercih edilen durumdur. Kayıp olasılığı tü
müyle ortadan kaldırılırsa risk de ortadan kaldırılmış olmaktadır. Başka bir bakış
açısına göre ise, kaybın önlenmesi risk ile başa çıkabilmek için yetersiz bir yaklaşım
olarak görülmektedir. Bazı kayıpların önlenmesi mümkün olmayıp bir diğer du
rumda da kaybı önleme maliyeti kayıp maliyetinden daha fazla olabilmektedir.
Zarardan korunma: Çeşitli zararların ortadan kaldırılması veya zarar hacmi
nin azaltılmasıdır. Buzlanmaya karşı yolların tuzlanması otomobillerdeki pasif
korunma tedbirleri bu kapsamda ele alınabilir.
Riskten kaçınma, riskin ele
alma yöntemlerinden biridir
fakat olumlu bir yöntem
özelliği göstermemektedir.