Finansal Ekonomi

182 Finansal Ekonomi

Zararların azaltılması: Muhtemel zararların hacminin azaltılması için uygu­

lanan tedbirlerdir. Yangın söndürme sistemleri yangının çıkışını engellemez ama

yangın çıktıktan sonra devreye girer ve muhtemel zarar hacmini azaltır.

Bilgi yönetimi: Belirsizliklerin ortadan kaldırılması, iktisadi birimlerin ve çı­

kar sahiplerinin karşı karşıya kaldığı bilgi problemlerini çözebilecektir. Bilgilen­

me düzeyi arttıkça geleceğin belirsizlikleri ortadan kalkacak/azalacak ve nihaye­

tinde verilen kararlar daha sağlıklı ve belirsizlikten uzak olacaktır.

Riskin Transferi: Riskin başka iktisadi birimlere aktarılmasıdır. Riskin trans­

ferindeki en önemli unsur, bir kişiden riski taşımaya daha istekli olan bir başka

kişiye transfer edilebilir olmasıdır. İlk olarak riskli kıymetin başkalarına devredil­

mesidir. İkinci olarak ise; bu kıymete bağlı olan riskin, bazı sözleşme (vadeli işlem

vb.) gibi araçlarla başkalarına aktırılmasıdır. Örneğin; satıcıların ve üreticilerin

bir ürünü satına almak ve satmak arasında geçen sürede inen ve çıkan pazar fi­

yatlarına karşı kendilerini korumak için satın aldıkları sözleşmeleri verebiliriz.

Benzer şekilde reasürans işlemleri de bu kapsamda değerlendirilebilir.

Reasürans kavramını hatırlayınız. http://www.tsb.org.tr/reasurans.aspx?pageID=440

Riskin dağıtılması: Birçok kişinin riskli projeye ortak edilmesi şeklinde ifade

edilebilir. Bu durumda tek tek kişiler açısından ciddi boyutlarda olmayan rakam­

larla büyük sermayeler toplanabilir ve nihayetinde bireylerin üstlenmeyecekleri

boyutlarda üstlenilebilir duruma gelebilir. Bunun en önemli yansımalarından bi­

risi şirketleşme olarak ortaya konabilir.

Riski paylaşma: Aynı risk ile karşı karşıya olanların aralarında birleşmesiy­

le riskin gündeme gelmesi halinde kaybın en aza indirilebilmesi için önlemler

alınması sağlanabilecektir. Büyük sayılar kanunundan hareket eden bu yaklaşım

sayesinde aynı risk ile karşı karşıya olanlar riskleri paylaşabilmektedir. Bu yakla­

şım sigorta literatüründe sigortalanabilir risklerin temel özelliklerinden birisidir.

Büyük Sayılar Kanunu kavramını hatırlayınız. http://www.trete.com.tr/sozluk.html

BEKLENEN GETİRİ VE RİSK

Beklenen Getiri

Yatırımlar genel olarak gelecekte elde edilmesi umulan bir değeri elde etmek için

bugün elde edilen bir değerden fedakârlık etmek olarak tanımlanmaktadır. Yatı­

rımın en basit tanımı ise, daha fazla para kazanmak amacıyla belirli bir tutar pa­

rayı bir işe bağlamaktır. Bu yatırımla ilgili olarak yatırımcının nasıl karar verdiği,

hangi yatırım araçlarına ne zaman hangi boyutta yatırım yapacağı hususlarına da

yatırım süreci denilmektedir.

Yatırımlar genel olarak ikiye ayrılmaktadır: reel yatırımlar, finansal yatırımlar.

Reel yatırımlar arsa ve gayrimenkul gibi fiziksel malları kapsarken, finansal yatı-

rımlar fiziksel olmayan ve gelecekle ilgili alacak ya da ortaklık hakkı veren senet­

lerdir. Finansal yatırımlar, finansal araçlara (varlıklar, menkul kıymetler) yapılmak­

tadır. Bu araçların başlıca iki türü vardır: alacaklık hakkı veren senetler ve ortaklık

hakkı veren senetler. Tahviller yatırımcısına alacaklık hakkı sağlarken, hisse senetle­

ri ortaklık hakkı vermektedir. Ancak bu araçların çok çeşitli türleri vardır.

Vadeli piyasa; önceden
belirlenmiş bir fiyattan ve
belirli bir vadede teslimat
ve ödemenin yapıldığı
piyasalardır.

7

8

Reel Yatırım; arsa ve
gayrimenkul gibi fiziksel
mallara yapılan yatırımlardır.

Finansal Yatırım; fiziksel
olmayan ve gelecek ile ilgili
alacak ya da ortaklı hakkı
veren varlıklara yönelik
yatırımlardır.