Finansal Ekonomi

7. Ünite - Risk ve Getiri 183

Farklı finansal varlıkları hatırlayınız.

Finansal varlıkların iki temel ekonomik görevi vardır:
• Fon fazlası olup, fona ihtiyacı olan kişilerin (işletmelerin) ihraç ettikleri fi­
nansal varlıklara yatırım yapmak isteyenlerden fon transferi sağlaması,
• Fon transferi aynı zamanda, reel varlıklar yolu ile elde edilecek nakit girişi­
nin riskini fon arayanlar ile temin edenler arasında yeniden dağıtılmasını
sağlayabilmesidir.
Yukarıdaki ifadelerden anlaşıldığı gibi, finansal varlıklara sahip olan birisi o
varlıktan kaynaklanan haklara sahip olabileceği gibi, o varlık nedeniyle belirli
riskleri de tamamen veya kısmen taşımaktadır. Finansal araçlar yatırımcıları çe­
şitli risklerden koruyabilirler. Günümüzde portföy yönetiminin en çok üzerinde
durduğu konulardan bir de risk yönetimi olmuştur.
Yatırım kararlarının verilmesinde beklenen getiri ve risk iki temel boyutu oluş­
turmaktadır. Getiri kısaca bir yatırımdan belirli bir dönem içinde yapılan yatırıma
karşılık elde edilen geliri göstermektedir. Risk ise bir olayın olma şansı ile ilgilidir.
Getiri hesaplamalarındaki temel zorluk yatırım kararlarının geleceğe ilişkin veril­
mesidir. Gelecek söz konusu olduğunda belirsizlik ve risk öne çıkmakta, yatırım
kararları subjektif kararlara dayanmaktadır.

Beklenen Getiri ve Risk Ölçümleri

Bir varlığın getirisi, bu varlığın elde tutulması ile elde edilen kazancı ifade etmek­
tedir. Finansal varlıkları talep eden yatırımcılar, bu varlıkların türüne göre getiri
beklemektedir. Yatırım kararları geleceğe dönük verildiğinden yalnızca getiri ye­
rine beklenen değerden veya getiriden bahsetmek gerekmektedir. Beklenen geti­
ri belli bir dönem getirileri ile bu getirilerin (R), gerçekleşme olasılıklarının (P)
çarpımının toplamıdır. Diğer bir anlatımla çeşitli durumlarda beklenen getirilerin
ağırlıklı ortalamasıdır.
Matematiksel olarak şu şekilde ifade edilmektedir.

E(Ri) = Pi

t=1

∞

∑^ x Ri

E(Ri)= i varlığının beklenen getiri oranı

Ri = i varlığının gerçekleşen getiri oranı

Pi = i varlığının getirisinin gerçekleşme olasılığıdır.

Alternatif yatırımlar arasında karar verebilmek için, sadece yatırımın beklenen
getirisinin değil, yatırımın riskinin de hesaplanması gerekmektedir. Bir yatırım
riski onun beklenen getirisinden sapma olasılığı olarak tanımlanmakta ve genel­
likle standart sapma ve varyans ile açıklanmaktadır. Standart sapma ve varyans
olasılık dağılımının sıklığını gösterir ve portföy yönetiminde risk ölçüsü olarak
kullanılmaktadır. Standart sapma veya varyans, her bir olası getirinin beklenen
getiriden (Ri – E(Ri)) ne kadar saptığını gösterir. Varyans standart sapmanın ka­
residir. Standart sapma (σ) matematiksel olarak şu şekilde ifade edilmektedir:

9

Hisse senetleri; Anonim

şirketlerin ortaklık hak ve

yetkisi veren ve mülkiyeti

temsil eden menkul

kıymetlerdir.

Portföy; belirli amaçları

gerçekleştirmek isteyen

yatırımcıların, sahip olduğu,

birbirleriyle ilişkisi olan

ve kendine öz ölçülebilir

nitelikleri olan yeni bir

varlıktır.