18 F nansal Ekonom
Bu konuda ülkem z açısından örnekleme yapmak gerek rse; Bankalararası T
P yasası, Bankalararası Repo P yasası, Serbest Döv z P yasası, Bankalararası Altın
P yasası g b p yasaların b rer örgütlenmem ş f nansal p yasa türü olduğu görülecekt r.Para ve Sermaye P yasaları
Daha önce de fade ed ld ğ g b f nansal p yasalar sağlanan fonların süreler açı-
sından para ve sermaye p yasaları olarak k ye ayrılmaktadır.
Para P yasaları: Kısa vadel fon arz ve taleb n n karşılaştığı p yasalardır. Bu
p yasanın t p k özell ğ kısa vadel (genell kle b r yıldan kısa vadel ) fonlardan
oluşan b r p yasa olmasıdır. Para p yasalarından sağlanan fonlar kred olarak ş-
letmeler n döner varlıklarının f nansmanında kullanılır. P yasanın kaynaklarını
tasarruf sah pler n n b r k mler ve genell kle bankalardak çeş tl mevduatlar
oluşturur. Bu p yasalarda kamb yo senetler , haz ne bonosu, mevduat sert f kası,
varlığa dayalı menkul kıymetler, banka kabulü g b araçlar şlem görmekted r.
Para p yasası araçları l k d tes yüksek olan araçlardır. Aynı zamanda vadeler n
kısa olması neden yle alınıp satılan araçların arz f yatlarında fazla dalgalanmalar
olmaz. Dolayısıyla para p yasası araçlarının r sk n speten daha düşüktür.
Para p yasasında fon fazlası olan ekonom k b r mler b r k mler n b r para
p yasası kurumuna (genell kle b r bankaya) yatırmakta, d ğer b r anlatımla, bu
p yasada faal yet gösteren f nansal kurumlar hraç ett kler mevduat sert f kası
g b araçları kullanarak tasarruf sah pler nden fon toplamaktadır. Fon açığı olan
ekonom k b r mler se, f nansal kurumlara başvurarak fon ht yaçlarını karşıla-
maktadırlar. Böylece n ha alacaklı tasarruf sah b le n ha borçlu fon kullanan
karşı karşıya gelmemekte, fonların akımı f nansal kurum aracılığıyla dolaylı ola-
rak gerçekleşmekted r. Fon arz eden, tasarruf sah b , bu p yasada aktardığı fonun
nasıl ve k mler tarafından kullanıldığı g b konularla lg lenmez. Sadece f nansal
kuruma verd ğ fon ve get r s le lg lenmekted r. Bu bağlamda para p yasasındak
fon fazlası olan tasarruf sah b pas f yatırımcı olarak tanımlanab l r.
Para p yasası, kend ç nde, örgütlenm ş ve örgütlenmem ş para p yasası ola-
rak sınıandırılab l r. Örgütlenm ş para p yasası bankalar s stem nden oluşur.
İşletmeler n nak t ht yaçlarının öneml b r kısmı bankalar tarafından karşılan-
maktadır. Günlük, aylık para gereks n mler , skonto senetler , döv z ve d ğer
unsurlar, bu p yasanın temel konularını oluşturmaktadır. Örgütlenmem ş para
p yasası se bankalar s stem dışında kalan ve kısa vadel fon değ ş m n n yapıldı-
ğı p yasadır. Bu tür p yasalar örgütlenmed kler g b , bazı durumlarda yasal dü-
zenlemeler n de dışında kalab lmekted rler. B r ekonom de eğer örgütlenm ş para
p yasası yeter kadar gel şmem ş ve kaynakları kıt se örgütlenmem ş p yasaya yol
açılır. Örgütlenmem ş para p yasasının d ğer b r özell ğ de şlemlere uygulanan
fa z oranlarının örgütlenm ş p yasaya göre n sbeten yüksek olmasıdır.
Sermaye P yasaları: Orta ve uzun vadel fon arz ve taleb n n karşılaştığı p yasa-
lara sermaye p yasaları adı ver l r. Genel olarak sermaye p yasası şlemler h sse se-
ned ve tahv l g b menkul değerler n alım satımını çermekted r. Bu p yasanın t p k
ve para p yasasından ayrıldığı en bel rley c özell ğ orta ve uzun vadel fonlardan
oluşmasıdır. İşletmeler para p yasalarına genell kle şletme sermayes ht yaçlarını
karşılamak üzere başvururken, sermaye p yasasına uzun vadel yatırım projeler n
f nanse etmek ve sermayeler n artırmak amacıyla başvururlar. Sermaye p yasaları
ş rketler n kaynak yeters zl kler n n çözümüne, h sse sened ve tahv ller n n kolay-
ca pazarlanmasına yardımcı olurken, aynı zamanda mülk yet yaygınlaştırmakta
ve küçük tasarruf sah pler ne caz p gel r mkânları sağlamaktadır.Para p yasaları, Kısa vadel
(genell kle b r yıldan kısa
vadel ) fon arz ve taleb n n
karşılaştığı p yasalardır.