FİNANSAL ARAÇLARIN ÖZELLİKLERİ
F nansal p yasalar b r ekonom dek tasarru arın, bunları daha kazançlı değerlen-
d reb lecek olanlara f nansal araçlarla aktarılmasını sağlayan p yasalardır.
F nansal p yasalar altında para ve sermaye p yasası olmak üzere k alt p ya-
sa bulunmaktadır. Bunlardan kısa vadel fon arz ve taleb n n karşılaştığı p yasa
“para p yasası” den r. Bu p yasada vade 1 yılı aşmamaktadır. Orta ve uzun vadel
fonlardan oluşan p yasa se, “sermaye p yasası” dır. Bu p yasada vade 1 yıldan
uzundur. Anlaşılacağı üzere k p yasa arasındak temel fark, vade süreler ndek
farklılıktan kaynaklanmaktadır.
F nansal s stem ç nde fon arz edenler, kend yatırım pol t kalarını ve elde et-
mey umdukları gel re bağlı olarak eller ndek fon fazlasını fon ht yacı olan ya-
tımcılara bell b r bedel karşılığında kullandırırlar. Fon arz edenler fon taleb nde
bulunanlara devrett kler fonların karşılığında, bu alış-ver ş sonucu doğan ortak-
lık hakkı ya da alacağı tems l eden b r belge alırlar. Aldıkları bu belgeye “F nan-
sal Araç” ya da “F nansal varlık” den r. F nansal araçların k temel fonks yonu
vardır. İlk fon fazlası olan b r mlerden fon ht yacı olan b r mlere kaynak trans-
fer etmes d r. D ğer se, transfer şlem nde f nansal araçların taşıdığı kaçınılmaz
r skler fon fazlası ve fon ht yacı olan b r mler arasında paylaştırmasıdır.
F nansal p yasalardak aracı kurumların ve f nansal araçların çeş tl l ğ ne
bağlı olarak, fon arz ve taleb artar ve daha çok m ktarda fon taleb n n karşı-
lanması mümkün olur. Bu nedenle f nansal der nleşmen n b r gösterges olarak,
f nansal kurumların çeş tl l ğ kadar f nansal araçlarında çeş tl l ğ büyük önem
taşımaktadır. Ülkem z f nansal p yasalarını nceled ğ m zde, gel şm ş ülkeler n
f nansal p yasalarında şlem gören başlıca f nansal araçların ülkem zde de kulla-
nıldığı görülmekted r.
F nansal araçların özell kler onların yayınlayıcısı k ş veya kurumun k ml ğ ,
vades , çerd ğ hak ve tem nat g b farklı ölçütlere göre değerlend r leb lmeler ne
mkân tanır. Bu bağlamda f nansal araçların özell kler , aşağıdak g b açıklanmıştır.
Va d e ; vade süre anlamında kullanılmaktadır. B r f nansal aracın vades , hraç
ed ld ğ tar h le yayınlayıcısı tarafından ger ödenecek olduğu tar he kadar ya
da tasarruf sah b n n o f nansal aracı nakde çev rme taleb nde bulunacağı tar h
arasında geçen süred r. Alacağı tems l eden bono, mevduat cüzdanı veya tahv l
g b f nansal araçların ger ödeme tar hler üzer nde yazılıdır. Ancak, bazı f nansal
araçlar ç n bundan söz ed lemez. H sse sened , kâr ve zarar ortaklığı g b belgeler-
F nansal Araçlar