30 F nansal Ekonom
nunda bell b r m ktarın ödenmes esastır. Ancak, haz ne bonosu ç n başlangıçta
vade sonunda ödenecek m ktardan daha düşük b r f yata satılarak b r fa z ödeme-
s söz konusu olur. Bunu skonto olarak adlandırab l r z ve genell kle kısa vadel
menkul kıymetler ç n geçerl b r durumdur.
Haz ne bonoları, para p yasası araçları ç nde en fazla el değ şt ren kıymetl
kağıtlar olduklarından en l k t olanıdırlar. Haz ne bonoları devlet taahhüdü le
çıkarıldıklarından ödenmeme r sk yok denecek kadar azdır. Ancak y nede, haz -
ne bonoları ç n b le küçük b r r skten bahsedeb l r z k , bu temerrüt r sk d r. Te-
merrüt r sk haz nen n borçlarını ödeyememes durumudur. Bu durum, borçların
konsol dasyonu ya da ertelenmes d r.
Haz ne bonosunu d ğer para p yasası araçlarından farklı kılan ve yatırımcının
neden haz ne bonosu alması gerekt ğ ne yardımcı olab lecek özell kler nden söz
edeb l r z. Bu özell kler; en l k t para p yasası aracı olması, temerrüt r sk n n yok
denecek kadar az olması, verg den muaf bulunması, m n mum değerler n n d ğer
araçlara göre daha düşük olmasıdır.
Haz ne bonosunun get r s aşağıdak eş tl k yardımıyla hesaplanab l r;
• Yt =Yatırımın yıllık get r s
• M =Hazine bonosu üzerinden yatırım yapan yatırımcıya vadesinde ödene-
cek f yat (nom nal değer) ya da vadeden önce satılmışsa satış f yatı
• P =Satın alma fiyatı
• n =Vadeye kadar gün sayısı ya da satılıncaya kadar gün sayısı
Mevduat Sert f kası
Mevduat sert f kaları, bankalara yatırılan vadel mevduatlar karşılığında mevduat
sah b ne, yatırdığı para m ktarını ve vades n göstermek üzere ver len belgelerd r.
Mevduat sert f kası şlemler nde banka bell b r vade (genell kle b r yıl ve altında)
ve fa z karşılığında almış olduğu mevduatı, yan tasarruf sah b ne olan borcunu,
ham l ne yazılı b r sert f ka le belgeler. Bu yönüyle mevduat sert f kası, banka
tarafından mevduat sah b ne satılan b r borç sened d r. Aynı zamanda k nc l p -
yasası olan ve bu anlamda ht yaç duyulması hal nde paraya çevr lmes kolay olan,
l k d tes yüksek olan f nansal araçlardandır. İlg l banka bell b r vade (b r yıl ya
da daha kısa vadel ) veya fa z karşılığında aldığı borcu, ham l ne yazılı b r sert f ka
le belgelend rmekted r. Bu yüzden pazarlanab lme özell ğ vardır. Haz ne bonosu
g b l k d tes yüksek b r araçtır.
Burada mevduat sah b bell m ktardak parasını vadel yatırmaktadır. Böylece
bankaya fon sağlarken aynı zamanda kend s ç n de gel r sağlamış olmaktadır.
Bu hesapların en bel rg n özell ğ , mevduat sah b n n bankaya yatırmış olduğu
parasını asgar 30 gün olmak üzere bel rlenen b r vadeden önce bankadan çeke-
memes d r. Bu hesaplarda mevduat sah pler sted ğ m ktarda parayı yatıramaz.
Bu m ktar banka tarafından bel rlen r. Örneğ n 1.000, 5.000, 100.000 $ g b m k-
tarlardan b r s n mevduat olarak yatırmalıdır.
Mevduat sert f kaları c ro ed leb len ve c ro ed lemeyen olmak üzere k ye ay-
rılmaktadır.
C ro Ed leb len Mevduat Sert f kaları: Mevduat sert f kasının c ro ed leb l-
mes , ham l n n vades nden önce nakde ht yaç duyması hal nde, k nc l p yasada
