2. Ün te - F nansal Araçlar 35
• Repo işlemine konu olan finansal araç, kıymeti satan tarafın portföyünde
mevcut olmamasına rağmen şlem gerçekleşt r l r. Bu durumda el değ şt -
ren menkul kıymet değ l, sadece menkul kıymet tems l eden makbuz ya da
dekont olmaktadır.
• Aynı tutar ve tanımdaki menkul kıymet, birden fazla gerçek veya tüzel ki-
ş ye b rden fazla şlem yapılarak satılmakta ve böylece açığa satış durumu
ortaya çıkmaktadır. Bu durumda şlemler n b r tanes gerçek kalanlar se
hayal olarak gerçekleşt r lmekted r.
B r ekonom de f kt f reponun çok fazla yapılıyor olması, b r takım sakıncaları
barındırmaktadır. Bu bağlamda örneğ n karşılıksız para basmanın ortaya çıkardı-
ğı olumsuz sonuçlara neden olab lmekted r.
Sürekl Repolar: Sözleşmede bel rt len vade sona erd ğ nde repo vades oto-
mat k olarak yen len r. Özell kle gecel k repolarda sıklıkla karşılaşılan bu durum
da herhang b r tarafın hbarı söz konusu değ ld r.
Açık Repo: Vades bel rlenmem ş repolardır.
T car Senetler
T car senetler kıymetl evrakın tüm özell kler n taşır ve en yaygın kullanılan
kıymetl evrak türüdür. Çek, bono ve pol çe g b t car senetler Türk T caret Ka-
nun’unda bel rt len hükümlere tab d r. T car senetler d ğer kıymetl evraklardan
ayıran bazı özell kler bulunmaktadır. Bunlar;
• Dolaşım yeteneğinin olması,
• üzerinde imzası olan kişiler için zincirleme sorumluluk bulunması,
• üzerinde bulunan her imza ya da bildirim için, bir borçlanmayı ifade etmesi,
• icra iflas yasasındaki özel izleme yöntemlerine tabi olması
• Çek hariç, poliçe ve bononun damga vergisine tabi olması, gibi özelliklerdir.
T car senetler d ğer kıymetl evraklardan ayıran özell kler nelerd r?
Para p yasası araçlarından b r s olan t car senetler, kamb yo senetler olarak da ad-
landırılmaktadır. Yaygın kullanıma sah p olanlarından bazıları aşağıda açıklanmıştır.
Pol çe: Pol çe, bel rl b r k ş emr ne, d ğer b r k ş ye ver len ödeme yetk s n
kapsayan b r senett r. Üç tara ı b r l şk mevcuttur. Pol çede; sened düzenleyen
keş dec , b r başka k ş ye (muhatap), pol çede sm bel rt len k ş ye (lehdar) bell
b r m ktarı bel rt len vadede ödenmes tal matını ver r. Burada keş dec , b r k ş ye
borçlu ken, b r d ğer nden alacaklı durumdadır. Keş dec alacaklıya h taben dü-
zenled ğ sened borçlu olduğu k ş ye tesl m eder. Borçlu olan sened kabul ederse
keş dec devreden çıkar. Borçlu sterse borcunu alacaklıya ya da keş dec ye öde-
yeb l r. Muhatap, önceden pol çe l şk s n n dışında bulunmasına rağmen sened n
brazı ve sened kabul ett ğ n bel rten “kabul ed lm şt r” notunu yazarak mzayı
atması durumunda sened n asıl borçlusu durumuna gelmekted r. Pol çe b r takım
şek l şartlarına tab d r. Bu bağlamda b r pol çen n üzer nde bulunması gereken
çeş tl unsurlar bulunmaktadır. Bunlar;
• Metinde poliçe kelimesi, eğer poliçe yabancı bir dilde düzenlenmiş ise o
d ldek pol çe karşılığı kel me,
• Belirli bir miktarın (poliçe bedelinin nakit para ile ödenmesi) koşulsuz
ödenmes ç n havaley çermes ,
• Ödeyecek olanın adı soyadı, ticaret unvanı (muhatap),
• Poliçeyi düzenleyenin adı soyadı, imzası, ticaret unvanı (keşideci),