Finansal Ekonomi

36 Fnansal Ekonom

•    Kime   ve  kimin   emrine  ödeneceği   (lehdar),

•    Düzenleme  yeri    ve  tarihi,

•    Ödeme  yeri,   olarak  sıralanmaktadır.

Emre yazılı br senet olarak polçe, daha çok cro ve teslm yoluyla devr olur.

Bu şeklde polçe açıkça emre yazılı değlse de cro edleblr. Croyu gerçekleş-

tren kşye cranta denr ve cro şlemnn sonuçlandırılablmes çn cranta ta-

rafından mzalanması gerekr. Yaygın olarak cro polçenn arka tarafına yazılır.

Ancak, eğer polçe üzernde yer bulunmuyorsa polçeye eklenen ve alonj adı ver-

len kağıt üzerne yazılması gerekldr. Kabul ve aval se önyüze yapılmalıdır. Eğer

cranta, polçey cro edeceğ kşnn adını ve soyadını ve ödeynz baresn yazar

ve mzalarsa tam cro yapmış olur. Ancak, polçe arkasına sadece ödeynz bare-

sn yazar ve mzalarsa bu da beyaz cro olur. Cro ve teslmden sonra polçeden

doğan tüm haklar devredlr.

Polçe düzenlenrken tek nüsha olur. Ancak, kaybedlmes halnde ortaya çıka-

blecek problemler önlemek çn polçenn çoğaltılması kabul edlmştr. Çoğalt-

mak çn kopyası çıkarılablr ya da brden çok nüsha olarak keşde edlr.

Çek;    Nakit   kullanmak   istenmediğinde  sağladığı   kolaylıklar ve  avantajları ne-

denyle alım-satım şlemlernde nakt yerne kullanılan ödeme emrdr. Dğer

ödeme araçlarından farklı olarak vades yoktur. Çek görüldüğünde ödenr. Çek

bankaya braz etmek tahsl edeblmek çn yeterldr. Çekn resm tanımı, “br

bankaya htaben yazılmış ve TTK da belrtlen hükümlere göre düzenlenmş öde-

me emr ntelğnde olan kıymetl evraktır.” şeklnde verleblr. Çek tıpkı polçede

olduğu gb üçlü br lşky düzenlemektedr. Ancak polçeden farkı olan yanı se,

provzyon aranmasıdır. Provzyon se, çekn karşılığı tutarın, keşdecnn hesabı-

nın bulunduğu banka şubesnden sorgulanması şlemdr.

Çek br kred aracı değldr. Her hang br faz şartı konulmuşsa bu yok kabul

edlr. Çek bankaya braz edldğnde borçlunun hesabı bu mktarı ödemeye mü-

sat se banka başka br şart aramaksızın çek ödemeldr. Keşdecye çek amr

de deneblr. Çekte mza yerne mühür ya da parmak z kabul edlemez. Çek dü-

zenlenrken, zorunlu olan şekl şartlarına uyulması gerekldr. Ödenmes stenen

mktar rakam ve yazı le dkkatl br şeklde yazılmalıdır. İks arasında br tutar-

sızlık varsa, yazı le yazılan tutar ödenecektr.

Uygulamada çekler hamlne ya da nama düzenleneblr. Hamlne yazılı çek-

lerde ad ve soyada bakılmaz. Çek elnde bulunduran kş çek tutarını tahsl eder.

Eğer    çeki    bir     bankanın    tahsil  etmesi  istenmiyorsa,   ad  ve  soyad   yazılmalıdır.   Nama

yazılı çeklerde mutlaka ad ve soyad belrtlr.

Çek uygulamada yagın br kullanıma sahptr. Bunun neden se çek kullanı-

mın çeştl avantajlar barındırmasıdır. Çek kullanımının yaygın olmasına neden

olan avantajları aşağıdak gb sıralayablrz;

•    Çek    ödemeyi belgeleyen  bir senet   niteliğindedir.

•    Çek    birden  fazla   yerde   olabilir    ve  kullanılabilir.

•    Çek    defteri sahibi  parasını    hesabında   güven   içinde  tutarak,    faiz    gelirine    sa-

hp olurken, aynı zamanda çek sayesnde cebnde lkt br ödeme aracını da

bulundurablmektedr.

•    Çek    büyük   miktarların taşınma zorluğunu   ve  sayma   problemini  de  ortadan

kaldırmaktadır.

Uygulamada kullanılan değşk çek türler bulunmaktadır. Bunlardan bazıları

aşağıda açıklanmıştır.

Aval, tcar senetlerde
ödemeden sorumlu
olanların borcu ödememes
durumunda, üçüncü br kşnn
alacaklılara senet bedeln
ödeyeceğne lşkn verdğ
güvencedr.

Provzyon, çekn karşılığı
tutarın keşdecnn hesabının
bulunduğu banka şubesnden
sorgulanması şlemdr.