Finansal Ekonomi

40 Fnansal Ekonom

Hsse Senetlernde Değer Tanımlaması

Hsse senednn getrs ölçülürken kolaylık sağlaması açısından, hsse senetler çn

değer tanımlarını ayrı ayrı ele almak faydalı olacaktır. Hsse sened le lgl olarak

lteratürde değşk değer tanımlamaları bulunmaktadır. Değer tanımlamalarının ge-

nel kabul görmüş olanları, bu çalışmada aşağıdak başlıklar altında açıklanmıştır.

Nomnal değer (İtbar fyat): Hsse senednn üzernde yazılı olan değere no-

minal   ya  da  itibari değer   denir.  Nominal değer,  şirketin    esas    sermaye (başlangıç  

veya çıkarılmış sermaye) mktarını belrleyeblmek ve bununla lgl muhasebe

kayıtlarını yapablmek çn, hsse senednn lk çıkarılışı sırasında ortaklık yönet-

m tarafından verlen değerdr.

İhraç (Emsyon) değer: Hsse senetlernn çıkarılış (hraç) aşamasında, brn-

cl pyasada satışa sunulduğu fyata hraç ya da emsyon değer (fyatı) denr. Ge-

nel olarak şrketler çıkardıkları yen hsseler nomnal fyatla satarlar. Ancak bazı

şrketler yen br sermaye artırımında rüçhan hakkının kullanılmasından sonra

arta kalan bölümün halka arz edlmesnde, hraç fyatını nomnal fyatın üzernde

saptayablmektedr. Her hsse sened çn hraç değer le nomnal değer arasında-

k fark se, hraç prm olarak smlendrlmektedr.

Deer değer (Muhasebe değer): Br şletmenn öz sermaye toplamının do-

laşımda olan toplam hsse sened sayısına bölünmesyle bulunur. Burada öz ser-

maye le; ödenmş sermaye, htyatlar toplamı, dağıtılmamış karlar, yenden de-

ğerleme değer artış fonları ve dğer karşılıklar toplamı fade edlmektedr. Deer

değer, hsse sened sahbnn şrketn varlıklarının kayıtlı değerler üzernden ne

kadar mülkyet hakkına sahp olduğunu gösterr. Faalyetler sonucu artık br de-

ğer yaratan başarılı şletmelern öz sermayeler (yedek akçeler, dağıtılmamış kar-

lar, değer artış fonları gb kalemlere bağlı olarak), esas ya da çıkarılmış sermaye-

snden büyük olacaktır. Bu durumda da lgl şletmenn hsse senetlernn deer

değerler nomnal değerden yüksek belrlenecektr. Ancak şletmenn lk kuruluş

aşamasında nomnal değer le deer değer brbrne eşttr.

Tasfye değer (Lkdasyon değer, Net aktf değer): Şrket varlıklarının bell

br süre çnde zorunlu satışı le sağlanablecek değerden, tüm borçlar ödendkten

sonra kalan mktarın, hsse sened sayısına bölünmes sonucu bulunan değerdr.

Bu değer pyasa değernn araştırılmasında önemldr. Bunun neden frmanın

hsse senetlernn pyasa değer çn bu değern alt lmt oluşturmasıdır. Eğer hs-

se senetlernn pyasa değer tasfye değernn altına düşmüşse o frmanın lkde

(alacak ve vereceklern hesaplayarak sonucu belrtmek)edlmes en doğru şlem

olacaktır. Tasfye değer, hsse senednn genellkle 1 yıl olan belrl br faalyet

dönemi  bitiminde   bilançodaki,    Net     aktif   -    Boçlar =Öz sermaye tutarından, her

br hsseye düşen değere eşttr. Yan Şrket varlığının bell br süre çnde zorunlu

satışı le sağlanablecek mktardan tüm borçların ödenmesnden sonra kalan tuta-

rın, hsse sened sayısına bölünmes sonucu ulaşılan değerdr.

İşleyen teşebbüs değer: İşletmelern çalışır durumda br bütün olarak, madd

varlığının üstünde br değer bulunmaktadır. Bu değer şrketn gelecek yıllardak

gelşme potansyel ve buna bağlı olarak kazanç durumunu da yansıtmaktadır. İş-

leyen teşebbüs değer, br şletmenn çalışır durumda br bütün olarak toptan satı-

şı veya devredlmes durumunda, elde edlen satış gelrlernden, toplam borçların

çıkarılması ve sonucun dolaşımdak hsse sened sayısına bölünmes yöntemyle

bulunmaktadır. İşleyen teşebbüs değer frmanın hsse senetlernn pyasa değer

çn üst lmt oluşturur.