2. Ün te - F nansal Araçlar 47
H sse Sened ne Çevr leb l r Tahv ller: Tasarruf sah b yatırımcıları tahv l satın
almaya teşv k etmek amacıyla düzenlenm ş tahv llerd r. Bu tahv ller tem natsız
tahv llerd r ve güvences z olmalarının sermaye p yasasındak olumsuz majını
düzelteb lmek amacı le f rmanın gelecekte hraç edeceğ h sse senetler le değ ş-
t r leb leceğ garant s n taşır. Yan bu tür tahv ller, tahv l sah b ne el ndek tahv l
bell b r süre ç nde aynı ortaklığın hraç edeceğ h sse senetler le bel rl f yatlar
üzer nden değ şt rme hakkı ver r. Bu tahv ller n vades 2 yıldan az 7 yıldan fazla
olmamalıdır. Bu tür tahv ller n en öneml avantajı tahv l n sunduğu anaparanın
güvende olması ve h sse senetler n n sermaye kazancı sağlama özell ğ n n b r ara-
da bulunmasıdır. H sse sened ne çevr leb l r tahv ller n yatırımcısına başka fayda-
ları da söz konusudur. Sermaye p yasasında majı, t barı ve kazancı yüksek olan
f rmaların h sse senetler n alma mkânı bulamayan yatırımcılar bu f rmanın h s-
se sened ne çevr leb l r tahv ller n alacaklar ve bell b r süre sonunda bu tahv ller
h sse sened ne çev rerek o f rmanın ortağı durumuna geleb leceklerd r.
Kâra İşt rakl Tahv ller: Sah b ne, tahv l get r s fa zle b rl kte f rmanın
kârından da pay alma hakkı sağlayan tahv llerd r. Kâra şt rakl tahv l yatırımcısı-
na ödeme, üç farklı şek lde yapılab l r;
• Belli bir orana göre hesaplanacak kâr payı ödemesi ve sabit bir faiz
• Sabit faiz miktarı ve hesaplanan kâr payı arasında yüksek olanın ödenmesi
• Sabit bir faiz belirlemeden yalnızca kâr payı ödenmesi
Kara şt rakl tahv ller d ğerler nden ayıran özell k, anapara ödemeler n n yıl-
lara dağıtılmayıp, vade b t m nde defaten yapılmasıdır ve bu tahv ller n ön yü-
zünde kâra şt rakl olduklarının bel rt lmes d r. Bu tür tahv ller ç n ödenen kâr
paylarının fa z g der g b verg den düşülmes mümkündür.
Tahv llerde Değer Tanımlamaları
Tahv llerle lg l olarak nom nal, hraç ve p yasa değer olmak üzere üç tür değer
ya da f yat tanımı bulunmaktadır.
Nom nal Değer: Tahv l üzer nde yazılı değer olan nom nal değer, fa z n hesap-
lanmasına esas teşk l eder ve vade sonunda ödenecek anaparayı fade eder.
İhraç Değer : Tahv l yatırımcılara nom nal değer n altında b r f yatla satılab -
l r. Tahv l n satışında yatırımcının ödemek durumunda olduğu bedele hraç değe-
r den r. Pr ml olarak hraç ed len ve/veya erken alanlara fa z oranı ç nde nd r m
uygulanan tahvillerde “ihraç değeri = Nominal değer - %5 Kanuni indirim+Erken
satış pr m ” d r. Bu şek lde hesaplanan hraç değer satışın son günü yaklaştıkça
nominal değere doğru yaklaşır ve son gün (Nominal değer -%5) olur. Ertesi gün
de fa z şlemeye başlar.
P yasa Değer : Tahv ller n k nc l p yasada yatırımcılar arasında alım satımına
konu olan f yatına se p yasa f yatı ya da p yasa değer den r. Tahv ller n p yasa
değer n etk leyen en öneml değ şkenler p yasa fa z oranı ve tahv l n vades d r.
Kâr Zarar Ortaklığı Belgeler (KOB)
KOB, sah b ne hrac eden anon m ş rket n ortaklık hakkını vermeyen, sadece kâr
ortaklığını öngören f nansal b r varlıktır. Bu f nansal araç, Türk Parasının Kıyme-
t n Koruma Hakkında 30 Sayılı Kanun le Türk hukukuna 1983 yılında g rm şt r.
Ülkem zde “Kâra şt rakl tahv l”, “Kâr ortaklığı esasları” g b başlıklar altında bazı
düzenlemelere tab olmuş ve sonunda “Kâr zarar ortaklığı belges (KOB) olarak”
uygulamaya dâh l ed lm şt r. Bu araç aslında, o güne kadar f nansal p yasalardan
çeş tl nedenlerle (fa ze karşı hassas yet) uzak kalan yatırımcıları cezb etmeye yöne-