Finansal Ekonomi

2. Ünte - Fnansal Araçlar 49

mahzurları da vardır. Yatırımcı açısından, ortaklığın kâr elde etme garants olma-
dığı gb zarar rsk söz konusudur. KOB le sağlanan fonlar süreldr vade sonunda
nomnal değerler üzernden veya zarar varsa payına düşen zarar düşüldükten sonra
ger ödenmes gerekr. Kâr ve zararın oranının ne olacağına lşkn hesaplamalar hem
uzun süreblr hem de zordur. Kâr oranlarının yüksek olduğu zaman dağıtılacak kâr
payı faz oranlarını aşablr, o zaman da KOB tahvl hracından ya da kred kullan-
maktan daha fazla malyetl olablr. Ayrıca ortaklığın yönetmnde söz hakkı yoktur.

Katılma İntfa Senetler

Katılma ntfa sened ( KİS), pyasada tbarlı ve kârlı çalışan br frmanın kârından
pay almak steyen, ancak uzun vadede frmaya ortalık hakkı stemeyen yatırım-
cılar açısından uygun br yatırım aracıdır. Anonm ortaklıklar; nakt karşılığı sa-
tılmak üzere ortaklık haklarına sahp olmaksızın kârdan pay alma, tasfye bakye-
snden yararlanma, yen pay alma olanakların br bölümünden veya tamamından
yararlanma haklarını sağlayan katılma ntfa sened çıkarablrler. KİS satın alanın
yönetmde söz sahb olamaması ve ortaklık hakkının olmaması, bu yatırım aracı-
nın sakıncası olarak görülmektedr.
Katılma ntfa senetler nama yazılı ya da hamlne yazılı hraç edleblr. Ana
sözleşmede hüküm bulunmak kaydı ve genel kurul kararı le süresz hraç edleblr.
Ortakların çıkarablecekler KİS tutarı, ödenmş sermayeler ve yedek akçeler top-
lamından daha fazla, bu toplamın altıda brnden daha az olamaz. Bu oranlar çnde
kalmak şartı le asgar ve azam oranların ana sözleşmede gösterlmes zorunludur.
KİS, ana sözleşmede hüküm bulunmak şartı le prml olarak hraç edleblr. İhraç
edlen KİS tamamen satılmadıkça ve satılmayanlar ptal edlmedkçe yen KİS hraç
edlemez. KİS, hraç tarhnden tbaren 2 yıl geçmeden ger satın alınamaz. KİS, kâr
payının en geç, hesap dönemn zleyen 9 ay çnde ödenmes gerekldr.

Katılma ntfa senednn yatırımcıya sağladığı fayda ve sakınca nedr?

Gelr Ortaklığı Senetler (GOS)

Gelr ortaklığı senetler (GOS) çeştl kamu kurum ve kuruluşlarına at altyapı te-
sslernn gelrlerne, gerçek ve tüzel kşlern ortak olması çn çıkartılan senetler-
dr. Dünyada gelr tahvl olarak tanınan bu fnansal araç, anonm ortaklığın kâr
elde etmes halnde ve elde ettğ bu kârın yatırımcıya ödeme yapmak çn yeterl
olması durumunda yatırımcı çn gelr sağlamayı amaçlar.
Bu senetler hamlne olarak hraç edlmekte, belrlenen süreler çndek satışı
se, bankalar, aracı kurumlar ve kamu ortaklığı dares başkanlığınca belrlenen
çeştl kamu kurumları aracılığıyla yapılmaktadır. Köprü, baraj, elektrk santra-
lı gb altyapı yatırımlarına devlet bütçes dışında gelr sağlamak amacıyla hraç
edlen gelr ortaklığı senetler, üzernde “ortaklık” bares olmasına rağmen, de-
ğşken fazl br tahvl özellğ taşımaktadır. Ülkemzde gelr ortaklığı senetlernn
lk örneğ 3 Aralık 1984 tarhnde satışa çıkarılan Boğazç Köprüsü gelr ortaklığı
senetlerdr. Onu Keban Barajı gelr ortaklığı senetler başta olmak üzere dğerler
takp etmştr.

Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler (VDMK)

Varlığa dayalı menkul kıymetler (VDMK), menkul kıymetleştrme (securtzat-
on) uygulamasının alacaklara dayalı br versyonudur. Menkul kıymetleştrme le
br şrket alacak senetler ve dğer bazı alacakları karşılığında menkul kıymet çıka-

6

Menkul kıymetleştrme le br

şrket alacak senetler ve dğer

bazı alacakları karşılığında

menkul kıymet çıkarablr.