- Ünite - Finansal Piyasa İşlemlerinde Çağdaş Uygulamalar 101
hizmet veren aracı kurumların her biri bir online yatırım platformuna sahiptir. Başka bir
ifadeyle müşterilerine online hizmet veren her online aracı kurum bir online yatırım plat-
formunu ifade etmektedir.
Online sermaye piyasası işlemleri online aracı kurumlar tarafından sağlanan online
yatırım veya online işlem platformları aracılığıyla gerçekleşmektedir. Online yatırım plat-
formları, opsiyon sözleşmeleri, yatırım fonları ve hisse senetleri gibi menkul kıymetlerin
yatırımcılar tarafından alınıp satılmasında bir işlem merkezi görevini üstlenmektedir.
Online işlem platformları, yatırımcılar açısından menkul kıymet alım satım işlemle-
rinin başarılı veya karlı bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için gerekli araştırma araçlarını
(portföylerin, endekslerin ve menkul kıymetlerin izlenmesini ve takibini sağlayan günlük
güncel bültenler, raporlar, çeşitli yatırım olanaklarının geçmiş dönemlerdeki performans-
larını gösteren geçmişe dönük test ve analizler gibi) da ihtiva etmektedir. Söz konusu bu
araçlar önceleri sadece profesyonel yatırım danışmanları tarafından kullanılmaktayken
bugün online aracı kurumlar tarafından müşterilere ücretsiz olarak sunulmaktadır. Ör-
neğin hisse senedi değerlerinin zaman içerisindeki değişimini gösteren grafikler, hisse
senedi performansının ölçülmesinde ve yatırım kararlarında en çok kullanılan araçlardan
birisidir. Online yatırım platformlarından önce bu tür grafik vb. araçlara ulaşmak son de-
rece zor ve maliyetliydi. Bu tür araçlara bireysel yatırımcılar genellikle ulaşamamakta veya
ancak belirli bir ücret karşılığında ulaşmaktaydı. Söz konusu araçlar önemli kuruluşların
raporlarından veya dergilerden belirli bir ücret karşılığında elde edilebilmekteydi. Örne-
ğin S&P tarafından yayımlanan raporlar bu anlamda dönemin en popüler kaynaklarından
olup ücreti yıllık yaklaşık 600 dolar civarındaydı.
Yatırımcıların yatırım amaçlarını ve planlarını belirlemelerinde, amaçlarına uygun
menkul kıymetlerin seçiminde ve potansiyel yatırım imkanlarının analiz edilmesinde bü-
yük öneme sahip olan ve özellikle online yatırım platformları vasıtasıyla kendi yatırım
kararlarını kendileri veren online yatırımcılar tarafından sürekli olarak takip edilmesi ge-
reken araçların bazıları şunlardır:
Online hesap makinesi ve not defteri: Finansal planlama ve yatırımlara ilişkin ya-
tırımcıların aklında oluşan sorulara cevap bulmalarına yardımcı olan önemli araçların
başında online hesap makineleri ve not defterleri gelmektedir. Bu araçlar vasıtasıyla ya-
tırımcılar çeşitli yatırım fırsatlarından ne kadar kazanç sağlayabileceklerini hesaplayabil-
mekte ve yaptıkları yatırımlardan sağladıkları geri dönüşleri kaydederek, yatırımlarının
amaçlarına uygun gerçekleşip gerçekleşmediğini denetleyebilmektedir. Örneğin online
hesap makineleri aracılığıyla yatırımcılar, hangi fiyat seviyesinde satış gerçekleştirirlerse
ilgili menkul kıymetten istedikleri kazancı elde edebilecekleri, ellerindeki hisse senetlerini
elde tutmaları sonucunda elde edecekleri kâr payı kazancı ile satmaları durumunda elde
edecekleri kazancın karşılaştırılması, ücret ve maliyetlerin yatırım fonu alım-satımındaki
etkisi ve tahvillerin vadeye kadar verimlerinin hesaplanması gibi birçok konuda bilgi sa-
hibi olabilmektedir.
İnceleme araçları (Screening): Bu araçlar, yatırımcılar açısından büyük veri taban-
ları aracılığıyla, her biri özel karakteristiklere sahip hisse senedi, tahvil, yatırım fonu gibi
yatırım alternatiflerinin hızlı bir şekilde bulunması ve sıralanmasına imkan vermektedir.
Örneğin inceleme araçları vasıtasıyla yatırımcılar, hisse senetleri için, fiyat-kazanç oranı,
piyasa değeri ve kâr payı getirisi, tahviller için, endüstri, vade tarihi veya getiri, yatırım
fonları için, minimum yatırım miktarı, endüstri veya coğrafi sektör gibi bilgiler girerek
amaçlarına uygun bir biçimde söz konusu yatırım alternatiflerini hızlıca sıralayabilmekte
ve aralarından kendilerine en uygun olanlarını seçebilmektedir.
Online yatırım platformu,
yatırımcıların hisse senedi,
tahvil, döviz ve türev araçlar gibi
finansal ürünlere ilişkin emirlerini
bir iletişim ağı üzerinden aracı
kurumlara iletebildikleri bir
bilgisayar yazılım programını ifade
etmektedir.
Online yatırım platformları,
yatırımcılara bir kullanıcı adı ve
bir şifre vasıtasıyla istenilen her
yerden sermaye piyasası işlemi
yapabilme imkanı tanımaktadır.