5_AOF Menkul Kıymet Yatırımları

142 Menkul Kıymet Yatırımları

leri işletmek amacıyla portföy yönetim şirketleri tarafından fon iç tüzüğü ile kurulan ve

tüzel kişiliği bulunmayan mal varlığına yatırım fonu adı verilir”. Yatırım fonları halktan

topladıkları paralar karşılığı, ortaklık payı, tahvil gibi sermaye piyasası araçlarından ve

kıymetli madenlerden oluşan portföyleri yönetirler. Her bir yatırımcı fonun sahip olduğu

portföyün bir kısmını temsil eden katılma payını alarak fon portföyüne ortak olurlar. Üç

yoldan fon yatırımından para kazanılabilir. İlk olarak fon sahip olduğu menkul kıymetler-

den kâr payı ve/veya faiz geliri elde eder. Fon elde ettiği bütün gelirini fon portföy değerine

yansıtır. İkinci olarak, fonun sahip olduğu menkul kıymetlerin fiyatı artabilir. Eğer fon

fiyatı yükselen bu menkul kıymeti satarsa sermaye kazancı elde eder. Fon elde ettiği bu

sermaye kazancını veya zararını fon portföy değerine yansıtır. Üçüncü ve son olarak eğer

yatırım fonu fiyatı yükselen menkul kıymeti satmıyor elinde tutuyorsa katılma paylarının

fiyatı artar. Yüksek fon toplam değeri yatırımın yüksek değerli olduğunu gösterir. Böylece

yatırımcılar katılma paylarını sattıklarında, yatırım fonlarının portföyünde o ana kadar

gerçekleşen değer artışlarından/azalışlarından paylarını alırlar.

Bir yatırım fonu yatırımından nasıl para kazanılabilir?

Yatırım Fonu Katılma Payları ve Pay Sahiplerinin Hakları

Yatırım fonları, bireysel yatırımcıların ve kurumların karmaşık ve değişken piyasa koşul-

larında tasarruflarını arzuladıkları risk-getiri kombinasyonunda değerlendirebilmelerini

sağlamaktadır. Yatırım fonlarının amacı, tasarruf sahiplerine bu optimal risk getiri kombi-

nasyonunu sunmaktır. Tasarruf sahiplerinin yatırım fonlarına dahil olabilmeleri ise katıl-

ma payı aracılığıyla gerçekleşmektedir. Yatırım fonu katılımcılarının fon portföyüne ortak

olmaları nedeniyle edindikleri belgeye katılma payı denir. Bir başka deyişle, katılma payı,

yatırımcının fon portföyüne kaç adet payla ortak olduğunu gösterir. Yatırım fonlarındaki

katılma payları, şirketlerin ortaklık paylarına benzetilebilir. Nasıl ki yatırımcılar, ortaklık

payı alarak şirketlere ortak olurlar ve o şirketler üzerinde hak sahibi olurlar ise benzer şe-

kilde yatırım fonlarında da katılma payı ile fon portföyüne ortak olunur. Ancak, ortaklık

payı sahipleri şirket yönetimine katılabilirken katılma payı sahiplerinin fon yönetimine

katılma hakları yoktur.

Yatırım Fonu Katılma Pay Değerinin Hesaplanması

Katılma paylarının itibari (nominal) değeri bulunmamaktadır. Tasarruf sahiplerinin fona

katılımı, katılma payı değerinin tam olarak nakden ödenmesi koşuluyla gerçekleşmekte-

dir. Fona iştiraki sağlayan katılma payının fiyatı kurucu tarafından her işgünü itibariyle

hesaplanmakta ve izleyen gün yapılan katılma payı alış satışlarında bu fiyat uygulanmak-

tadır. Hesaplamalarda ilk adım olarak değerleme gününde portföyde bulunan varlıkların

işlem gördükleri, alınıp satıldıkları borsalarda oluşan fiyatları dikkate alınarak fon portföy

değeri hesaplanmaktadır. İkinci adım olarak, fon portföy değerine fonun alacakları ek-

lenmek ve borçları düşülmek suretiyle fonun toplam değeri belirlenmektedir. Üçüncü ve

son adım olarak ise fon toplam değeri, değerleme gününde tedavülde olan pay sayısına

bölünerek birim katılma payı fiyatı hesaplanmaktadır. Bu hesaplama aşağıdaki gibi for-

müle edilebilir.

Katılma Payı Değeri = (Fon Toplam Değeri)/(Katılma Paylarının Sayısı)

Alım satım komisyonunun ihmal edildiği bir ortamda eğer 100 TL’nizi, birim katılma payı

fiyatı 1 TL olan bir fona yatırırsanız, 100 adet katılma payı alabilirsiniz. Eğer katılma payı

başına fon toplam değeri 0,8 TL’ye düşerse (çünkü fonun portföy değeri düşmüştür) hâlâ

100 adet katılma payınız vardır fakat yatırımınızın değeri şimdi 80 TL’ye düşmüştür. Eğer

1

Yatırım fonu katılımcılarının
fon portföyüne ortak olmaları
nedeniyle edindikleri belgeye
katılma payı denir.

ÖRNEK