180 Menkul Kıymet Yatırımları
Yönetim riski, işletme yöneticilerinin hataları ile ilgili risklerdir. İşletme yönetiminin
yapacağı hatalar, işletmenin verimliliğini direkt olarak etkileyeceğinden yönetim riski ya-
tırımcının, işletmenin verimliliği hakkında bilgi edinirken yararlanacağı önemli bir kriter
olacaktır. İşletme yönetiminin alacağı her karar, yönetim anlayışı, yönetimin şeffaflığı ve
kararları uygulama kararlılığı, işletmenin gelişmesi ve büyümesi üzerinde olumlu veya
olumsuz etki yapacaktır.
İş ve endüstri riski, bir veya birkaç iş kolundaki işletmeleri etkisini altına alan, diğer iş
kollarına etkide bulunmayan risk türüdür. Bu tür riskler de farklı iş kollarındaki işletme-
lerin finansal varlıklarından oluşturulan bir portföy ile giderilebilir risklerdir.Sistemik Risk
Sistemik risk, finansal sistemin tümünde ya da bir bölümünde ortaya çıkan aksaklıkların,
reel ekonomi üzerinde ciddi sonuçlar yaratacak ölçüde finansal hizmetleri kesintiye uğ-
ratması riski olarak tanımlamaktadır. Burada, finansal sistemin unsurları ile herhangi bir
kuruluş, bir piyasa ya da araç kastedilmektedir.
Sistemik risk, finansal sistemin herhangi bir aşamasında ortaya çıkan risklerin finansal
sistemde yaygın bir riskli ortamın doğmasına neden olmasıdır. Diğer bir ifadeyle sistemik
risk, sistemin çökme veya bozulma riski veya olasılığı olup finansal sistemin yetersiz kal-
ma riskidir. Sistemik risk, genellikle piyasa katılımcılarından birisinin, yükümlülüklerini
yerine getirememesi sonucunda diğer tüm katılımcıların da mali yönden sıkıntı yaşamaya
başlamaları ile ortaya çıkmaktadır. Bu duruma potansiyel domino etkisi adı da verilmek-
tedir. Bu tanım, neden-sonuç arasındaki ilişkiyi ortaya koymakta ve kuruluşların, piyasa-
ların, sektörlerin ve ülkelerin sıkı bir ilişki içerisinde olmaları gerektiğini göstermektedir.
Bu ilişkinin olmaması durumunda domino etkisi kaçınılmaz olmakta ve yaşanan şoklar
bulunduğu yerin dışına taşarak diğer kurumları ya da ülkeleri de etkilemektedir. Yatırımcı-
lar, sistemik riskin ne kadar ve hangi yönde yayılma eğilimi göstereceğini bilemedikleri için
piyasada bir risk ortamı oluşmaktadır. Bu nedenle, sistemik risk ortamında mali kurumlar,
kârlı yatırım olanaklarına ulaşamadıklarından etki yayılma eğilimi göstermektedir.
Finansal piyasaların ulusal ve uluslararası bütünleşme düzeyi arttıkça sistemik riskin
de önemi artmıştır. Böylece sistemik risk, ulusal finans piyasası kaynaklı krizlerin diğer
ülkelere yayılmasına dayalı uluslararası bir olgu olarak anlam kazanmıştır. Gerek sürecin
başlangıcında, gerekse yayılmasında finans sektörü ve onun alt sektörlerinin kırılganlık
düzeyleri önem taşır. Kırılgan bir sektörde veya alt sektörde meydana gelecek bir iflas, hız-
la tüm sistemi etkisi altına alabilir ve çok kısa sürede uluslararası bir karakter kazanabilir.
Sistemik risk kaynaklı bir kriz durumunda finansal sistemi zayıf ve kırılgan ülkeler hızla
ve şiddetle krize dahil olacaklardır.Sistematik Riskler
Sistematik risk, bir işletmenin denetimi dışında olan güçlerden etkilenen ve bu nedenle
yalnızca o şirkete özgü olmayan risk türüdür. Bir başka deyişle sistematik risk, piyasada
işlem gören tüm finansal varlıkların fiyatlarını aynı anda etkileyen faktörlerin neden oldu-
ğu risktir. Beklenen getirinin sistematik değişkenliği, hemen hemen tüm finansal varlıklar
için değişen derecelerde mevcuttur. Çünkü finansal varlıkların birçoğunun fiyatı, sistema-
tik bir şekilde aynı yönde hareket eder. Sistematik riskin kaynakları; sosyal, ekonomik ve
politik çevredeki değişmelerdir. Söz konusu değişmeler, piyasaları etkilemektedir. Bu etki,
tüm sektörleri etkilemekle birlikte, bu etkinin düzeyi sektörler ve finansal varlıklar arasın-
da farklılık gösterir. Ancak oluşan etkiden portföy çeşitlendirmesi ile kaçınmak mümkün
olamamaktadır. Bu nedenle literatürde sistematik risklere, çeşitlendirme ile giderilemeyen
risk de denilmektedir. Yatırımcılar bu risklerden korunmak için uluslararası piyasalardaSistemik Risk: Finansal sistemin
tümünde ya da bir bölümünde
ortaya çıkan aksaklıkların, reel
ekonomi üzerinde ciddi sonuçlar
yaratacak ölçüde finansal
hizmetleri kesintiye uğratması
riskidir.
Sistematik Risk: Bir işletmenin
denetimi dışında olan güçlerden
etkilenen ve bu nedenle yalnızca
o şirkete özgü olmayan risklerdir.
Enflasyon riski, Faiz Oranı riski,
Politik risk, Piyasa riski ve Döviz
Kuru riski bu gruba giren risklerdir.