20 Menkul Kıymet Yatırımları
Primli-İskontolu-Başabaş Tahviller: Tahviller, nominal değerleri ile satış değerleri
arasındaki farklılıklara bağlı olarak farklı şekilde isimlendirilirler. Primli tahvil, nominal
değeri üzerinde bir fiyattan satılan tahvildir ve satış fiyatı ile nominal değer arasındaki
fark, prim tutarını göstermektedir. İskontolu tahvil ise nominal değerinden daha düşük bir
fiyattan satılan tahvildir ve nominal değer ile satış fiyatı arasındaki fark, iskonto tutarını
göstermektedir. Diğer yandan nominal değeri ile aynı fiyattan satılan tahviller, başabaş
tahvil olarak tanımlanmaktadır.
İkramiyeli Tahviller: Şirketlerin finansman ihtiyacı enflasyon, döviz kuru, faiz oranı
gibi bazı makroekonomik değişkenlerde meydana gelen ani şoklara bağlı olarak önemli
değişimler gösterebilir. Söz konusu değişkenlerde meydana gelen değişimler benzer şe-
kilde orta ve uzun vadeli yatırım yapmayı düşünen yatırımcıların kararlarını da gözden
geçirmelerine neden olmaktadır. Bu bağlamda şirketler, tahvillerin satışlarını artırmak
ve pazarlamasını kolaylaştırmak amacıyla faiz faktörü ile birlikte erken satış primi veya
belirli zamanlarda kura çekilerek tahvil sahiplerine ikramiye verilmesi gibi ekstra avan-
tajlar sağlayabilir. Ancak ülkemizde şirketlerin ikramiyeli tahvil ihraç etmeleri mümkün
değildir.
Endeksli Tahviller: Enflasyon, gelecekte gelir elde etmek amacıyla yatırım yapmayı
düşünen yatırımcılar üzerinde olumsuz etkilere sahiptir. Enflasyonun olduğu bir piyasada
şirketler, orta ve uzun vadeli kaynak ihtiyaçlarını karşılamak üzere tasarruf sahiplerini
teşvik etmek amacıyla ihraç edilecek tahvilin anapara ve faizini belirli bir değişkene bağ-
layabilirler. Bu bağlamda ödemeleri enflasyon oranı, altın veya herhangi bir malın fiyat
endeksine bağlanmış tahvil türü, endeksli tahvil olarak adlandırılmaktadır.Diğer Menkul Kıymetler
Finansal piyasalarda en çok bilinen menkul kıymetler hisse senedi ve tahviller olmakla
birlikte yatırımcıların fonlarını değerlendirebilecekleri finansman bonosu, gelir ortaklığı
senedi ve kira sertifikası gibi pek çok farklı menkul kıymet türü bulunmaktadır.
Hazine Bonosu: Hazine müsteşarlığı tarafından çıkarılan, kısa vadeli devlet iç borç-
lanma senetleridir. Hazine bonosu, ihale yoluyla kuponsuz olarak, 1 yıldan daha kısa sü-
reli olarak iskontolu şekilde satılmaktadır. Aynı zamanda devletin kısa süreli finansman
ihtiyacının karşılanmasında en çok kullanılan borçlanma aracıdır. Bununla birlikte devlet
garantisinin ve ikincil piyasasının bulunması nedeniyle likiditesinin yüksek olması, yatı-
rımcılar açısından cazibesini artırmaktadır.
Finansman Bonosu: Genellikle büyük şirketlerin veya kamu sektörünün kısa vadeli
finansman ihtiyacını karşılamak üzere, aracı kurumlar vasıtasıyla ya da doğrudan yatı-
rımcılara sunduğu borçlanma aracıdır. Ayrıca finansman bonolarının vadesi 60 günden
az ve 720 günden fazla olmamak üzere ihraç eden tarafından belirlenir ve iskontolu olarak
satılır.
Banka Bonosu ve Banka Garantili Bonolar: Kalkınma ve Yatırım Bankaları tarafın-
dan vadesi en az 60 en çok 720 gün olmak üzere iskonto esası ile satılan borç senetlerine
banka bonosu olarak tanımlanmaktadır. Banka Garantili Bonolar ise yatırım ve kalkınma
bankalarından kredi kullanan şirketlerin, krediyi kullandırmış olan bankanın garantisi
altında, söz konusu kredilere teminat olarak bankaya verdikleri senetlere dayalı olarak
ihraç ettikleri menkul kıymetlerdir. Bununla birlikte banka garantili bonolar, yatırım ve
kalkınma bankaları tarafından bizzat ihraç edilmezler. Diğer yandan vadeleri en az 60 en
çok 720 gün olmak üzere çıkarılırlar.