- Ünite - Menkul Kıymet Yatırımlarında Bilgi Kullanımı 31
ve özkaynakları ile yaşanan değişimlere neden olan işlem ve olayları doğru şekilde açık-
lamalıdır.
Kanıtlanabilirlik: Aynı ölçme yöntemlerini kullanan farklı yatırımcıların önemli dü-
zeyde benzer sonuçlar elde edilebilmesini ifade etmektedir. Kanıtlanabilir bilgi; gerçekle-
şen işlem ve olayların, tarafsız ve gerçek durumu yansıtacak şekilde finansal tablolarda
doğru olarak gösterilmesini sağlar.
Tarafsızlık: Finansal bilgilerin, faaliyetleri mümkün olduğu kadar doğru yansıtacak
şekilde sunulmasının yanında karar sürecini belirli bir yönde etkilemeyi amaçlamaksızın
sunulması gerekmektedir. Özellikle belirsizlik durumunda karar süreci içerisinde tarafsızlık
ilkesi ön plana çıkmaktadır. Bu bağlamda finansal bilgilerin yatırımcı kararlarında seçim,
sunuş ve içerik olarak doğru karar almayı olumsuz yönde etkilememesi gerekmektedir.
Finansal bilginin, farklı amaçları olan tüm yatırımcılara hizmet etmesi gerekmektedir.
Bu bağlamda tarafsızlık, finansal bilgilerin sadece belirli kullanıcıların isteklerine göre
hazırlanmamasını ifade etmektedir. Bu nedenle işletmelerin, gerçekleşen işlem ve olayla-
ra bağlı olarak sundukları finansal bilgilerin tarafsız olması zorunludur. Örneğin finansal
bilginin diğer olaylar ihmal edilerek karlılığın vurgulanması gibi yatırımcıların herhangi
bir davranış biçimine yöneltici tutumda olması, tarafsızlığını zedeleyecektir.
Tam Açıklama: Finansal bilgilerin önemlilik ve maliyet sınırları içinde yeterli, açık ve
tam olmaması, güvenirlilik ve ihtiyaca uygunluk kriterlerinin eksilmesine yol açmaktadır.
Bu nedenle tam açıklamanın sağlanması için gerekli bilgiler mümkün olduğu ölçüde mu-
hasebe kayıtlarından üretilip raporlanmalı, aksi durumlarda ise muhasebe kayıtları dışın-
da belirlenen bilgiler, dipnot ve açıklamalarda gösterilmelidir.
Zamanlama: İşletmeler finansal bilgilerini finansal tablolar aracılığı ile ilgili kişi ve
kurumlara iletirler. Finansal bilgilerin gecikmeli olarak iletilmesi veya iletilmemesi, yatı-
rım kararı sürecini olumsuz yönde etkileyeceği için bilginin ihtiyaca uygun olma özelliği
ortadan kalkmakta ve buna bağlı olarak alınan kararların başarısı düşmektedir. Bu ne-
denle finansal tabloların kamuya hızla ve zamanında açıklanması gerekmektedir. Ancak
finansal bilginin hızlı bir şekilde sunulması amaçlanırken tüm yönlerinin açıklanmaması
veya ihmal edilmesi, bilginin güvenirliliğini etkileyecektir. Bu nedenle işletmeler finansal
bilginin güvenilirliği ve kısa sürede açıklanması arasında denge kurmalıdır.
Tek Düzenlik: Finansal bilginin sunulmasında, aynı prosedür, değerleme, sınıflandır-
ma, metot ve raporlama biçimlerini kullanan farklı işletmelerin benzer çıktılar üretmesini
ifade etmektedir. Bu bağlamda denetim açısından tekdüzen hesap planı uygulaması, tüm
kullanıcılara kolaylık sağlamaktadır. Diğer yandan işletmeler izledikleri farklı prosedürler
sonucu farklı karlar açıklayabilecekleri gibi amortisman, stok vb. için farklı metotlar kul-
lanabilirler. Bu durum özellikle belirli bir sektörü baz alarak belirli işletmeleri karşılaştı-
ran yatırımcıların karar süreçlerini etkilemektedir.
Yatırımcıların kullanımı açısından finansal bilgilerin taşıması gereken kalite kriterleri ne-
lerdir?
ASİMETRİK BİLGİ VE GÜRÜLTÜ
Son yıllarda artan iletişim teknolojisi ile birlikte doğru ve hatasız bilgiye, hızla ve düşük
maliyetle ulaşma imkânı artmaktadır. Ancak piyasada yer alan ekonomik birimlerin her
zaman aynı düzeyde bilgiye sahip olamaması önemli sorunlara neden olmaktadır.
Bir piyasada sözleşme yapan tarafların sözleşmeye konu olan varlık hakkında sahip olduk-
ları bilgi düzeyine göre simetrik-asimetrik bilgi durumu ortaya çıkmaktadır. Simetrik bilgi;
tarafların sözleşmeye konu olan varlık hakkında aynı bilgiye sahip olmalarını, asimetrik bilgi
ise taraflardan birinin diğerine göre daha fazla bilgiye sahip olma durumunu ifade etmektedir.
2
Simetrik Bilgi: Tarafların
sözleşme yapmadan önce ve
sonrasında, bir mal ve hizmetin
niteliği konusunda aynı bilgiye sahip
oldukları durumu ifade etmektedir.
Bununla birlikte asimetrik bilgi, iki
taraf arasında simetrik dağılmayan
bilgiyi ifade eder.