GİRİŞ
Ekonomik gelişme sürecinde en önemli sorunlardan biri tasarrufların arttırılması ve etkin
bir şekilde yatırımlara dönüştürülmesidir. Bu konu özellikle gelişmekte olan ülkeler için
hayati bir önem arz etmektedir. Sürdürülebilir bir ekonomik gelişme için, üretken kesi-
me yönlendirilen tasarrufların arttırılması zorunludur. Tam da bu nedenle tasarrufları
yatırımlara yönlendirecek finansal alt yapının etkinliği hayati önemdedir. Diğer bir ifade
ile ekonomide fonların fon fazlası olan ekonomik birimlerden fon eksiği olan ekonomik
birimlere aktarılması, finans sisteminin etkin bir şekilde çalışmasına bağlıdır.
Finansal sistemde sermaye piyasası aracılığı ile tek başına ekonomiye yararlı olamayan
küçük tasarrufların menkul kıymetlere yatırılarak büyük yatırımların finansmanı sağla-
nabilmektedir. Aynı zamanda az gelişmiş ekonomilerde yurtiçi tasarruf açığının kapan-
masına yardımcı olmaktadır. Bireyler için tek başına gelir getiren bir yere yatırılamayacak
kadar düşük tutarda olan fonların verimli alanlara yatırılmasına imkan sağlanmaktadır.
Elinde küçük bir sermayesi bulunan fakat bununla yatırım yapmak için bilgisi, tecrübe-
si olmayan bireylere tasarruflarını değerlendirebilecekleri bir ortam sunulmaktadır. Öte
yandan sermaye piyasası, açık piyasa işlemleri ile parasal istikrarı sağlamada ve enflasyon
ile mücadelede iktisat politikası aracı olarak da kullanılabilmektedir.
Gelişmiş ülkelerde sermaye piyasaları, reel piyasalardaki değişimlerin öncü göstergesi
niteliğindedir. Diğer bir ifade ile gelişmiş ekonomilerde borsa endeksi makroekonomik
gösterge olarak kullanılmaktadır. Bu ekonomilerde ekonomik konjonktürde iyiye gidişin
habercisi borsa endeksidir. Borsanın makroekonomik dalgalanmanın göstergesi olabil-
mesi, tamamıyla borsanın reel ekonomi ile bütünleşme derecesine bağlıdır. Bir borsanın
makroekonomik gelişmelerin göstergesi olabilmesi için likiditesinin yüksek olması ve şir-
ketler tarafından sermaye ihtiyaçlarının önemli bölümünün borsadan karşılanması gerek-
mektedir. Ayrıca gelişmiş sermaye piyasası, ekonomide gözlenebilen bazı dengesizlikle-
rin zaman içinde giderilmesine olanak tanımaktadır. Ekonomide ani bir likidite artışının
borsa tarafından emilerek enflasyona veya döviz kurundaki volatilite artışına engel olması
bu türden bir örnektir. Finans yazınında, sermaye piyasalarındaki getirilerin makroeko-
nomik faktörlere duyarlı olduğu, piyasa katılımcılarının ekonomik verileri veya ekonomi
politikasındaki değişiklikleri yakından takip ettikleri yer almaktadır. Bu ünitede temel
makroekonomik değişkenlerin sermaye piyasalarında işlem gören menkul kıymetler ile
etkileşimi üzerinde durulacaktır.