- Ünite - Makroekonomik Değişkenlerin Menkul Kıymet Yatırımlarına Etkisi 53
Bazen de güçlü sendikalarca temsil edilen işçiler enflasyon döneminde oldukça iyi ko-
runabilir. Bu sendikalar daha çok hayat standardı ayarlaması çerçevesinde anlaşma yapar-
lar. Böylece enflasyondan korunabilecek ücret ayarlamaları otomatikman sağlanmış olur.
Diğer işçilerde genelde arz-talep mekanizması işleyişi ön planda olmakla birlikte taraflar
kendi avantajlarını kollama çabası içinde olurlar. Belirli becerileri olan işçiler için talep
arza kıyasla daha fazla olduğunda bu işçiler genelde enflasyonun etkisini dengelemenin
de ötesinde ücret artışı elde edebilirler.
Beklenen Enflasyonun Maliyetleri
Enflasyon tahmin edilebildiğinde bireyler ve firmalar enflasyondan kendilerini korumak
için çeşitli davranışlarda bulunacaklardır.
Hayat pahalılığını ayarlama girişimlerimiz, kendimizi enflasyondan koruma yön-
temlerinden biridir. Bunun dışında başka araçlar da kullanılır. Örneğin, bankaların kre-
di kullananlar için hazırladığı ve mevduat sahipleri için önerdiği TÜFE + % 10 formülü
kendilerini enflasyondan koruma yöntemidir. Eğer banka verdiği krediden % 10 ora-
nında bir kazanç istiyor ve enflasyon oranının da % 20 olması bekleniyorsa, banka % 30
faizle ödünç vermekle arzuladığı getiriyi elde edecektir. Eğer enflasyon oranı % 20 dü-
zeyinde gerçekleşirse ne banka ne de ödünç alan enflasyondan zarar görecektir. Ancak
enflasyon her zaman doğru tahmin edilmeyebilir, taraflar hata yapabilirler. Bu nedenle
enflasyon bazılarına yarar sağlarken bazıları için zararlı olur. Yine enflasyon beklenen
olsa bile vergi yasaları nominal değerlere dayandığından, insanların reel gelirleri yüksel-
mediği hâlde daha yüksek orandan vergilendirilmeleri sorunuyla karşı karşıya kalırlar.
Enflasyonun sonuçları gelir dağılımı üzerindeki etkilerini çok aşar. Enflasyon bek-
lenilse bile, bireylerin ve firmaların kendilerini enflasyonun etkilerinden korumak için
girişimlerde bulunmaları kaynak israfıdır. Çünkü ekonomik birim emek zamanını ve
enerjisini harcamaktadır. Örneğin birey en çok getiriyi hangi finansal kurumdan elde
edebileceği konusunda araştırma yapacak, firmalar fiyat listelerini sürekli değiştirmek
zorunda kalacaklardır. Tüm bunlar önemli bir işlem ve zaman maliyetidir. v
Kaynakların israf edilmesine ilave olarak beklenen ya da beklenmeyen enflasyon et-
kinsizliğe yol açabilir. Çünkü enflasyon fiyat sistemi tarafından sağlanan bilgilerin de-
ğişmesine ya da çarpıtılmasına neden olur. Örneğin, cep bilgisayarlarının fiyatının yük-
seldiğini varsayalım. Bu yüksek fiyat, ürüne talebin yüksek olduğunu mu yoksa sadece
fiyatlar genel düzeyindeki bir artışı mı yansıtır? Bilgisayar firmaları kararsız oldukları
için yeni üretim kapasitesi için yatırım yapmada isteksiz davranabilirler. Bu nedenle enf-
lasyon yatırım harcamalarını yavaşlatabilir ve ekonominin büyüme oranını azaltabilir.
Enflasyon ile Borsa Endeksi Arasındaki İlişki
Fiyat endeksleri, fiyatlar genel düzeyinin izlenmesi amacıyla hesaplanırlar ve bu endeksle-
rin sürekli ve önemli ölçüde yükselmesi enflasyon olarak tanımlanır. Enflasyon, reel borç-
lanma maliyetini ve kredi vererek elde edilen reel getiriyi etkilemektedir. Bununla birlikte,
enflasyon, borsada oynaklığa ve gelecekteki fiyat değişimlerinin tahmin edilebilirliğinde
azalmaya neden olmaktadır. Literatüre bakıldığında hisse senetleri ile enflasyon arasın-
daki ilişki ile ilgili olarak farklı görüşlerin olduğu söylenebilir.
Finansal varlıkların fiyatları enflasyondan farklı derecelerde etkilenmektedir. Sabit ge-
tirili varlıkların fiyatlarında, enflasyonun etkisi şiddetli görülmesine rağmen; hisse senedi
fiyatları üzerindeki etkisi tartışmalıdır.
Hisse senetleri ile enflasyon arasındaki ilişkinin varlığı ve yönü ile ilgili görüşler fark-
lıdır. Bir görüş e göre, hisse senetleri enflasyona karşı dirençli varlıklardır. Enflasyon ora-
nında meydana gelen artış şirketlerin satışlarını, kârlarını dolayısıyla da temettülerini ar-