5_AOF Menkul Kıymet Yatırımları

70 Menkul Kıymet Yatırımları

Kuramsal olarak hisse senedi fiyatlarının tahminine yönelik iki geleneksel yaklaşım

bulunmaktadır:

1. Sabit Baz Kuramı (Firm-Foundation Theory)


2. Gökyüzündeki Kaleler Kuramı (Castle-in-the-Air Theory)
   Bunlara, akademik çevrelerde özellikle 1970’lerde gündeme gelen Yeni Yatırım Tekno-
   lojisi (New Investment Technology) adlı üçüncü bir kuram eklenebilir.
   Sabit Baz Kuramı, her bir hisse senedinin, mevcut koşulların ve geleceğe ilişkin bek-
   lentilerin dikkatli bir analizi ile belirlenebilen bir gerçek değerinin olduğunu varsayar.
   Piyasa fiyatı belirlenen bu gerçek değerin altına düştüğünde alım, üstüne çıktığında ise
   satım fırsatı doğar. Bu durumda yatırım, bir hisse senedinin piyasa fiyatı ile gerçek değe-
   rinin sabit bazının doğrudan karşılaştırılması sorunu olmaktadır.
   Gökyüzündeki Kaleler Kuramı ise psikolojik faktörler üzerine odaklanmaktadır.
   Keynes’e göre, yatırımcılar gerçek değeri bulmaya değil, yatırımcı topluluğunun gelecekte
   nasıl davranacağını öngörmeye çalışmalıdır. Mesele topluluktan önce harekete geçmektir.
   Keynes’e göre eğer bir hisse senedinin fiyatının üç ay sonra 20’ye düşeceğine inanıyorsa-
   nız, muhtemel/gerçek değeri 30 bile olsa bir yatırıma bugün 25 ödemek anlamlı değildir.
   Yatırımcılar hisse senedini, ilerde bu fiyattan daha yüksek fiyata satın alacak birileri
   olacağı varsayımıyla alırlar. Daha Ahmak Kuramı (Greater Fool Theory) olarak adlandı-
   rılan bu yaklaşıma göre, ilerde hisse senedinin gerçek değerinden örneğin beş kat fazla
   ödeyecek birilerini bulabildikten sonra, hisse senedini gerçek değerinden üç kat fazlaya
   satın almak tamamen mantıklıdır.
   Bununla birlikte sadece Gökyüzündeki Kaleler Kuramı’na inananların olduğu bir piya-
   sanın söz konusu olamayacağı açıktır. Bir piyasanın çalışabilmesi için izleyicilerin izleye-
   cekleri birilerine, yani Sabit Baz Kuramı’na inananlara ihtiyaç vardır. Sabit Baz Kuramı’na
   inananlar ne kadar çoğalırsa piyasa da o kadar etkinleşecek, dolayısıyla Gökyüzündeki
   Kaleler Kuramı’nın işlerliği de o ölçüde azalacaktır.
   1970’lerde, özellikle akademik çevrelerde taraftar bulan Yeni Yatırım Teknolojisi ise
   geçmişteki hareketlerin temel alınarak gelecekteki eğilimlerin öngörülemeyeceğini ileri
   sürmektedir. Bu kuramın ekstrem şekline göre bir gazetenin ekonomi sayfalarına küçük
   oklar atan gözleri bağlı bir maymun, uzmanlar tarafından dikkatlice seçilmiş bir portföy
   kadar iyi bir portföy seçecektir.^ Bunun nedeni hisse fiyatlarının tamamen rassal (tesadüfi)
   olarak hareket ettiği inancıdır. Nitekim uygulamada da zaman zaman hisse fiyatlarının
   tesadüfi hareket ettiğini gösteren bulgulara rastlanmaktadır.
   Günümüzde yukarıdaki yaklaşımlar şu farklı adlar altında incelenmektedir:


3. Temel Analiz


4. Teknik Analiz
   Temel Analiz, Sabit Baz Kuramı’na, Teknik Analiz ise Gökyüzündeki Kaleler Kuramı’na
   karşılık gelmektedir. Yeni Yatırım Teknolojisi, günümüzde daha çok Rassal Yürüyüş Kura-
   mı (Random Walk Theory) olarak bilinmektedir. Ancak, Eugene Fama hisse senedi fiyat
   hareketlerinin tamamen tesadüfi olmadığını tespit ederek kuramı Etkin Piyasalar Kuramı
   (Efficient Markets Theory) olarak adlandırmıştır.

ETKİN PİYASALAR KURAMI

Yapılan kuramsal çalışmalarda, hisse senedi fiyatlarının geçmişteki fiyatlarla ilişkisi olma-

dığı; ekonomi, sektör ve ortaklıkla ilgili bütün bilgileri yansıttığı; dolayısıyla hisse senedi

fiyatlarının rassal (tesadüfi) olarak hareket ettiği ileri sürülmüştür. Bu nedenle bu görüşle-

re dayanan yaklaşım başlangıçta Rassal Yürüyüş Kuramı olarak adlandırılmış, fakat daha

sonra bu kuram geliştirilerek Etkin Piyasalar Kuramı olarak ifade edilmiştir. Bu yaklaşıma

Sabit Baz Kuramı, her bir
hisse senedinin, mevcut
koşulların ve geleceğe ilişkin
beklentilerin dikkatli bir analizi ile
belirlenebilen bir gerçek değerinin
olduğunu varsayar.

Gökyüzündeki Kaleler Kuramı
psikolojik faktörler üzerine
odaklanmaktadır. Yatırımcılar
yatırımcı topluluğunun gelecekte
nasıl davranacağını öngörmeye
çalışmalıdır.

Temel Analiz, Sabit Baz Kuramı’na,
Teknik Analiz ise Gökyüzündeki
Kaleler Kuramı’na karşılık
gelmektedir.