Palme AYT Organik Kimya Soru Kitabı (2018-2019)

93

Palme Yayınevi

ALKİNLER

w Yapısında en az bir tane

üçlü bağ bulunduran doy-

mamış hidrokarbonlara

alkin denir.

w Yapısında birden fazla üçlü

bağ bulunduran alkinlere

polialkin denir.

w Genel formülleri CnH2n–2’dir.

w İki karbon arasındaki üçlü

bağ, bu sınıfın fonksiyonel

grubudur.

w Alkinlerden bir hidrojen çı-

karılınca oluşan grup alkinil-

dir.

w Üçlü bağı oluşturan kar-

bonlar sp hibritleşmesi ya-

parlar.

w İlk üyesinin özel adının

asetilen olması nedeniyle,

alkinler asetilen sınıfı olarak

da adlandırılırlar. Asetilen

doğrusal bir geometriye sa-

hiptir ve bağ açısı 180° dir.

VSEPR gösterimi AX 2 'dir.

w Asetilenin bir hidrojen eksik

haline etinil denir.

H—C K C—H

Etin(Asetilen)

H—C K C—

Etinil

w Homolog sıra oluştururlar.

w Alkinlerin molekül geomet-

rileri doğrusaldır ve cis-

trans izomerleri yoktur.

w R–CKC–H yapısındaki al-

kinlere uç alkinler denir.

w R–CKC–R yapısındaki al-

kinlere iç alkin denir.

ALKİNLERİN  

ADLANDIRILMASI

w Birbirine üçlü bağ ile bağ-

lanmış C atomları en küçük

sayıya gelecek şekilde en

uzun karbon zinciri seçilir.

w Üçlü bağın bulunduğu kar-

bonun numarası belirtilerek

zincirin adı okunur.

w Zincire bağlı gruplar, bağlı

oldukları karbonların numa-

raları ile okunur.

w Alkanlardaki –an ekinin

yerine –in eki getirilerek

okunur. 2 ve 3 karbonlu

alkinlerde üçlü bağın yerini

belirtmeye gerek yoktur.

w Asetilene göre isimlendir-

mede alkil gruplarının adı

söylenip sonuna asetilen

kelimesi getirilir.

H – C K C – H

Asetilen (Etin)

H – C K C – CH 3

metil asetilen (propin)

CH K C – CH 2 – CH 3

1–bütin

w Birden fazla üçlü bağ varsa

her bir üçlü bağın yeri ayrı

ayrı belirtilir ve –in ekinden

önce üçlü bağların sayısı iki

ise –diin, üç ise –triin ekle-

riyle belirtilir.

1. Aşağıdaki organik bileşik adlandırmaların-

dan hangisi yanlıştır?

A) HC K C –CH 2 –CH–CH–CH 2 –CH 3

B) CH 2 = CH–C = CH 2

C) CH K C – CH – C K CH

D) HC K C – CH – CH – C 2 H 5

E) CH 3 – CH – C K CH

CH 3

CH 3

CH 3

Br

CH 3

C 2 H 5

CH 3

Bileşik Adlandırma

4,5-dimetil

-1-heptin

2-metil-1,3-

bütadien

3-metil-1,4-

pentadiin

3 – bromo-4-

etil-1-pentin

İzopropil ase-

tilen

2. Bileşik Bağ sayısı

I. 4–metil – 2– pentin 15 s,2p

II. 3–metil – 1– hekzin 18 s, 2p

III. 1– bütin 10 s,3p

Yukarıdaki bileşiklerden hangilerinin birer

moleküllerinde bulunan sigma (s) ve pi (p)

bağı sayıları karşılarında doğru verilmiştir?

A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III

D) II ve III E) I, II ve III

3. I. CH 3 – CH 2 – CH – CH 3

II. CH

2 – CH 3

III. CH 3 – CH “ CH 2

IV. CH ‚ CH

V. CH 3 – CH – CH 3

Cl

Cl

Yukarıda verilen bileşiklerden kaç tanesi
doymuş hidrokarbondur?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

4. Düz zincirli ve toplam dört karbonlu bir hid-

rokarbon bileşiğinde 1. ve 2. karbon atomları

sp hibritleşmesi, 3. ve 4. karbon atomları sp^3

hibritleşmesi yapmıştır.

Buna    göre,   bileşiğin   IUPAC   adı  aşağıdaki-

lerden  hangisinde  doğru   verilmiştir?

A) 2–bütin B) 1–büten C) 1–bütin

D) 2–büten E) 1,2–bütadien

5. Normal koşullarda 4,48 litresi 10,8 gram

olan    gaz halindeki   alkin   ile ilgili;

I. Kapalı formülü C 4 H 6 'dır.

II. Adı 2–bütin olabilir.

III. Siklobüten ile kapalı formülü aynıdır.

yargılarından   hangileri   doğrudur?   

(H: 1, C: 12)

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

D) II ve III E) I, II ve III

6. Aşağıdaki organik bileşik adlandırmaların-

dan hangisi yanlıştır?

A) CH 2 – C = CH – CH = CH 2

B) CH 3 – C – C = CH – CH 3

C) HC K C – CH – (CH 2 ) 2 – CH 3

D) CH K C – CH – CH 3

E) C K C – CI

CH 3

CH 3

CH 3

Cl Cl

CH 3

CH 3

Bileşik Adlandırma

4– metil – 1,3 –

hekzadien

2,3 – dikloro –2–

metil –3– pentin

3 – metil –1–

hekzin

3 – metil – 1–

bütin

Kloro siklopropil

asetilen

26. TEST

Alkinler ve Adlandırılması - I

1. D 2. B 3. A 4. C 5. E 6. B