Çözümlü Sorular
Palme Yayınevi- Yanma tepkimeleri ile ilgili aşağıda
verilen yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Kimyasal bir olay gerçekleşir.
B) Oksijensiz ortamda meydana gel-
mezler.
C) Genelde dışarı ısı (enerji) verilir.
D) Hepsinde su açığa çıkar.
E) Genellikle gerçekleştikleri ortamla-
rın bir süre sonra sıcaklıkları artar. - I. Yanma için yanıcı madde, hava (ok-
sijen), tutuşma sıcaklığı gerekir.
II. Yangın söndürmede kullanılan mad-
deler havadan hafif olmalı ve yan-
mamalıdır.
III. Demirin oksijenle yanması olayı ya-
vaş yanmaya örnektir.
Yukarıda verilen yargılardan hangileri
doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II
C) I ve II D) I ve III
E) II ve III
- Gümüşün açık havada kararması,
2Ag(k) + 21 O 2 (g) ¡ Ag 2 O(k)
şeklindedir.
Buna göre, aşağıda verilen yargılar-
dan hangisi yanlıştır?
A) Yanma olayı gerçekleşmiştir.
B) Kimyasal bir olaydır.
C) Gümüş katısı yanıcı maddedir.
D) O 2 gazı yakıcı maddedir.
E) Tepkime homojendir.
TEPKİME TÜRLERİ
Kimyasal tepkimelerde belirgin özellikler vardır. Bu özellikler tepkimeye giren ve elde
edilen ürünlere bağlı olarak değişebilir. Örneğin, magnezyum metalinin HCl ile tepkime ver-
diği halde altın metalinin tepkime verme yeteneğinin olmayışı da maddenin kimyasal özel-
likleri ile ilgilidir.
Mg + 2HCl → MgCl 2 + H 2
Au + HCl → tepkime vermez.
Maddelerin birbiriyle reaksiyona girme istekleri ya da farklı maddelerin aynı maddeyle re-
aksiyona girme istekleri farklıdır. Maddelerin tepkimeye girme isteklerine reaktiflik denir.
Maddelerin tepkimeye girme isteksizliğine ise asallık denir.- Yanma Tepkimeleri
Bir maddenin oksijenle gerçekleştirdiği tepkimeye yanma (oksitlenme) denir. Yanma
olayı, metan gazının yanmasında olduğu gibi hızlı ya da demirin paslanmasında olduğu gibi
yavaş gerçekleşebilir.
Bir yanma olayının gerçekleşmesi için;
� Yanıcı madde
� Hava (oksijen)
� Tutuşma sıcaklığı
gereklidir. Paslanma gibi yavaş yanma olaylarında tutuşma gözlenmez. Odunun, kömürün
yanması gibi alevli yanma olaylarında tutuşma gereklidir. Bu üç faktörden birinin eksikliği
yanmayı durdurur. Bir maddenin yangın söndürücü olarak kullanılması için; 1. Yanıcı ya da
yakıcı olmaması gereklidir. 2. Öz kütlesinin havanınkinden büyük olması gereklidir. 3. Tutuş-
ma sıcaklığının çok büyük olması gereklidir.
Yanma olayları ekzotermiktir. (N 2 ’nin yanması hariç)
2Fe(k)++ 23 O( 22 g)$FeO( 3 k) ›s›N( 22 g)++O(g) ›s›2$ NO(g)
� Tüm organik bileşikler yanabilir. Yapısında C, H veya C, H, O içeren bileşikler
yakıldığında CO 2 ve H 2 O oluşur.
C 5 H 12 (g) + 8O 2 (g) ¡ 5CO 2 (g) + 6H 2 O(g)
C 6 H 5 OH(s) + 7O 2 (g) ¡ 6CO 2 (g) + 3H 2 O(s)
� C yakıldığında CO veya CO 2 oluşabilir. CO yakıldığında CO 2 oluşur.
� S yakıldığında SO 2 veya SO 3 oluşabilir. SO 2 yakıldığında SO 3 oluşur.
� Bir maddenin yanmaması için, o maddenin formülündeki merkez atomun alabile-
ceği maksimum yükseltgenme basamağına sahip olması gerekir. Bu yüzden CO 2
ve SO 3 gibi bileşikler yanıcı ve yakıcı değildir.
� Soy gazlar ve altın, alevden etkilenmez.
� Altının oksijenle tepkime vermemesi asallık özelliğidir. Altın asitlerle de tepkime
vermez.Yanma tepkimeleri sonucunda yanan maddedeki elementlerin oksijenli bileşikleri
oluşur.
Örneğin, CS 2 bileşiği yakıldığında CO 2 ve SO 2 , FeS 2 bileşiği yakıldığında FeO ve
SO 2 , H 2 S bileşiği yakıldığında H 2 O ve SO 2 bileşikleri oluşur.
CS 2 + 3O 2 ¡ CO 2 + 2SO 2FeS 2 + 25 O 2 ¡ FeO + 2SO 2H 2 S +^32 O 2 ¡ H 2 O + SO 28.Ünite KİMYASAL TEPKİMELER VE DENKLEMLER