Çözümlü Sorular
Palme Yayınevi
25.
4 g tuz
içeren
400 g çözelti 50 g çözeltiiçeren
1 g tuz
I. kap II. kap III. kap
2 g tuz
200 g çözeltiiçeren
Yukarıda verilen kaplarda bulunan
aynı tür çözeltilerin aynı ortamda kay-
namaya başlama sıcaklıkları arasın-
daki ilişki aşağıdakilerden hangisinde
doğru verilmiştir?
A) I > II > III B) III > II > I
C) III > I > II D) III > I = II
E) II = III > I
- Dibinde katısı bulunan KCl sulu çözelti-
sine aynı sıcaklıkta dibindeki katıyı çö-
zebilecek kadar saf su ekleniyor.
Buna göre, bu olayla ilgili;
Zaman Zaman
Zaman
I II
III
Kaynama
noktası (°C)
Donma
noktası (°C)
Elektriksel
iletkenlik
yukarıda çizilen grafiklerden hangileri
doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II
C) I ve II D) I ve III
E) II ve III
- Ağzı açık iki kaptan birinde arı su diğe-
rinde tuzlu su bulunmaktadır.
Buna göre, bu iki sıvı ile ilgili aşağıda-
ki niceliklerden hangisi eşittir?
A) Aynı sıcaklıktaki öz kütleleri
B) Aynı dış basınçta kaynamaları süre-
since buhar basınçları
C) Aynı dış basınçta donmaya başlama
sıcaklıkları
D) Aynı sıcaklıktaki buhar basınçları
E) Aynı dış basınçta kaynamaya başla-
ma sıcaklıkları
ÇÖZELTİLERİN DERİŞİME BAĞLI ÖZELLİKLERİ
Bir çözeltide çözünen taneciklerin derişimlerine bağlı özelliklere koligatif özellikler de-
nir. Uçucu olmayan bir madde ile hazırlanan çözeltilerin erime/donma noktası, kaynama
noktası gibi bazı fiziksel özellikleri saf çözücününkinden farklıdır. Koligatif özellikleri incele-
nen çözeltinin seyreltik olması doğru sonuçlar alınmasını sağladığı gibi çözeltide bulunan
çözücünün cinsi, koligatif özelliği de değiştirebilir.
A. Kaynama Noktası Yükselmesi
Bir çözeltinin kaynama noktası, buhar basıncının dış atmosfer basıncına eşit olduğu
sıcaklıktır. Kaynama esnasında suyu veya çözeltiyi oluşturan çözücü taneciklerinin tamamı
buharlaşmaya çalışır. Uçucu olmayan bileşen, çözeltinin buhar basıncını düşürdüğünden,
çözelti; saf çözücünün kaynama sıcaklığına gelindiğinde kaynamaz. Çünkü uçucu olmayan
bileşenin çözündüğü bir çözeltide çözücü tamamen buharlaşmaya çalışırken taneciklerinin
buhar fazına geçişi, çözünen tanecikleri tarafından engellenir ve dönüşüm daha fazla enerji
gerektirir. Böylece çözeltinin kaynama sıcaklığı saf çözücüden daha yüksek olur. Bu kayna-
ma noktası yükselmesi (ebülyoskopi) çözeltinin derişimi ile doğru orantılı olarak artar.
Görüldüğü gibi çözeltilerin kaynama nok-
tası 100°C'nin üzerinde B noktasında
kaynar. A noktasına kadar kaynama nok-
tası yükselir. A'dan sonra suyun buhar-
laşması ile tuzun çökmesi dengeye gelir.
Derişim ve kaynama noktası sabit kalır.
Sıcaklık (°C)
Zaman(dk)
Çözücü (su)
Doymuş çözelti
Doymamış çözelti
A
B
100
Saf çözücü ile çözeltinin ısınmasına ve kaynamasına ait sıcaklık – zaman grafiği
Katı ve sıvıdan oluşan çözeltilerde kaynama noktası saf sıvının kaynama noktasından
yüksektir. Örneğin; 1 atmosfer basınçta tuzlu suyun kaynama noktası 100 oC nin üzerinde-
dir. Çözeltideki tuz oranının artması aynı zamanda kaynama noktasını biraz daha yükseltir.
Yine birbiri içerisinde çözünebilen sıvı karışımlarının kaynama noktası, iki sıvının kaynama
noktası değerlerinin arasında bir değere eşittir.
Örneğin; suya glikol eklenip çözüldüğünde oluşan karışımın kaynama noktası suyun
kaynama noktasından yüksek, glikolün kaynama noktasından düşüktür. (Glikolün kaynama
noktası 198oC dir.)
B. Donma Noktası Alçalması
Saf sıvıların, sabit basınçta belli bir donma sıcaklıkları olmasına rağmen çözeltilerin bel-
li bir donma sıcaklıkları yoktur.
Donmayı önlemek için yapılan
tuzlama çalışması
Katı–sıvı çözeltiler, saf çözücülerinden daha düşük sıcaklık-
ta donmaya başlar. Saf çözücü molekülleri katı fazı oluşturur-
ken çözeltideki çözücü moleküllerine göre daha kolay istiflenir.
Uçucu olmayan çözünen molekülleri çözücünün saf katısını
oluşturmasını engellediğinden donmanın gerçekleşebilmesi
için çözeltinin daha fazla soğutulması gerekir; böylece donma
noktası düşer. Bu donma noktası alçalması (kriyoskopi) çözel-
tinin derişimi ile değişir. Ayrıca çözeltinin donması sırasında sı-
caklık, doymuş çözelti oluşuncaya kadar sürekli düşer.
Sıcaklık (°C)
Zaman(dk)
2
1
0
–1
–2
çözücü (su)
doymamış çözelti
doymuş çözelti
Çözeltilerin donma
noktası çözünenin
miktarına bağlı olarak
değişir.
Saf çözücü ile çözeltinin soğuması ve donmasına ait sıcaklık – zaman grafiği
10.Ünite KARIŞIMLAR