Palme Yayınları - TYT Kimya Konu Anlatımlı 2018-2019

Palme Yayınevi

7. E 8. E 9. C 10. D 11. D 12. B 13. E 197

7. I. Bakır tozu – Nikel tozu
   II. Bakır tozu – Çinko tozu
   III. Nikel tozu – Kükürt tozu
   Yukarıdaki heterojen karışımlardan hangileri mıknatıs
   
   yardımı ile ayrılır?
   A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
   D) II ve III E) I ve III


8. I. Sis ve bulutta dağılan faz sıvı haldedir.
   II. Mayonezde dağıtıcı faz sıvı haldedir.
   III. Şekerli su karışımında dağılan faz katı haldedir.
   Yukarıda verilen yargılardan hangileri doğrudur?
   A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
   D) II ve III E) I, II ve III


9. – X maddesinin yoğunluğu Z ninkinin yarısıdır.
   – Y maddesinin yoğunluğu Z ninkinin 2 katıdır.
   – X, Y , Z birbiri içerisinde çözünmeyen sıvılardır.
   Yukarıda verilen bilgilere göre aynı kapta bulunan X, Y ve
   Z sıvılarını ayırmak için kullanılan yöntem ve karışımdan
   ilk ayrılan madde hangi seçenekte doğru verilmiştir?
   Ayırma yöntemi İlk ayrılan bileşen
   A) Ekstraksiyon X
   B) Ayırma hunisi Z
   C) Ayırma hunisi Y
   D) Flotasyon Z

E)  Basit   damıtma  Y

10. Aktarma (dekantasyon) yöntemi ile ilgili;
    I. Maddelerin kaynama noktaları farkından yararlanılır.
    II. Katı–sıvı heterojen karışımları ayırmada kullanılır.
    III. Kabın dibinde oluşan iri taneli çökeleği bulandırmadan üst-
    teki sıvının başka bir kaba alınması işlemidir.
    yargılarından hangileri doğrudur?
    A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III
    D) II ve III E) I, II ve III
    11. Arı bir madde tüm özelliklerini kaybederek farklı özellikte
    
    maddelere dönüşüyor.
    Buna göre, bu dönüşüm,
    I. Yanma
    II. Buharlaşma
    III. Kristallendirme
    IV. Asitle tepkimeye girme
    V. Destilasyon
    yukarıdakilerden hangileri sonucu olamaz?
    A) I ve III B) III ve V C) II, III ve IV
    D) II, III ve V E) I, III, IV ve V

12.

Karışımı oluşturan maddeler, kendi özelliklerini kaybetmeden fiziksel yollarla oluş-

tuğu için bileşenlerine ayrıştırılırken de fiziksel yöntemler kullanılmaktadır.

A)Erime Noktası Farkı Yardımıyla Ayırma

Katı– katı karışımlarının ayrıştırılma-

sında kullanılır. Özellikle alaşımların bileşen-

lerine ayrılmasında kullanılmaktadır. Örneğin

24 ayar altın saf altın olarak adlandırılır.

22ayar, 18 ayar ve 14 ayar altından, altın ve

bakırın ayrıştırılmasında maddelerin erime

noktaları farkından yararlanılmaktadır. Altının

erime noktası 1064°C, bakırınki ise 1083°Cʼ

tır. Alaşım halindeki karışım ısıtılıp altın ve ba-

kırın birbirinden ayrıştırılması sağlanmakta-

dır.

B)Kaynama Noktası Farkı Yardımıyla Ayırma

1) Sıvı–Sıvı Karışımlarının Ayrıştırılması

Bu ayırma yönteminde, kaynama noktaları birbirinden farklı olan sıvılar ayrıştırıla-

bilmektedir. Karışımda yer alan sıvılar ısıtıldıklarında her sıvı kendi kaynama sıcaklığında

kaynamaktadır. Bu şekilde, birbiri içerisinde çözünen sıvı karışımlarını, kaynama nokta-

ları farkından yararlanarak ayrıştırma işlemine ayrımsal damıtmaadı verilmektedir. Bu

işlemde sıvı karışımı ısıtılarak kaynama noktası küçük olan sıvı önce gaz fazına geçiril-

mektedir. Daha sonra bu sıvı tekrar yoğunlaştırılarak karışımdan ayrıştırılmakta ve top-

lama kabında toplanmaktadır. Fakat sıvılar her sıcaklıkta buharlaştırıldıkları için kaynama

noktası küçük olan sıvının yanında bir miktar da kaynama noktası büyük olan sıvı bu-

harlaşmakta ve toplama kabına geçmektedir. Bu durumda ya karışım birkaç kez bu işleme

tabi tutulmalı ya da ayırma kolonu küçük cam parçalarıyla doldurulmalıdır. Bu cam par-

çaları kaynama noktası küçük olan sıvının buharlarının soğutucuya ulaşmasını engelle-

mektedirler. Örneğin eter, etil alkol ve sudan oluşan karışımı birbirinden ayırmak için bu

üç sıvıdan oluşan karışım ısıtılmaya başlanır. Önce kaynama noktası en küçük olan eter

36°Cʼ ta kaynayarak ortamdan uzaklaşır. Daha sonra sırasıyla 78°Cʼ ta alkol ve 100°Cʼ

ta su kaynayarak karışım bileşenlerine ayrıştırılmış olur. Ham petrolün bileşenlerine ay-

rıştırılmasında da maddeleri kaynama noktaları farkından yararlanılmaktadır.

Tek başına bir sıvının önce kaynatılıp sonra yoğunlaştırılarak saflaştırılmasına da-

mıtma(destilasyon), iki ya da daha fazla sıvının bu yöntemle bileşenlerine ayrıştırılması

işlemine ise ayrımsal damıtmaadı verilmektedir. Damıtma sonucunda toplama kabında

elde edilen maddeye ise destilatadı verilmektedir.

Altın–bakır karışımının

ayrıştırılmasına ait grafik

S›cakl›k(°C)

1083

1064 Alt›n

Bak›r

Zaman

fark› yard›m›ylaErime noktas› Kaynama noktas›fark› yard›m›yla fark› yard›m›ylaYo€unluk fark› yard›m›ylaÇözünürlük fark› yard›m›ylaTanecik boyutu

Kar›fl›mlar› Ay›rma Yöntemleri

282

Karışımlar

ÜNİTE –4

Ayrımsal damıtma bir çok endüstriyel işlemde

kullanılır

Ayrımsal damıtma düzeneği

Toplamakab›

Destilat

So€utucu

So€uk su girifli

Termometre

Ay›rmakolonu

Dam›tmabalonu

Su ç›k›fl›

KARIŞIMLARIN AYRILMASI

Damıtma balonundaki X    ve  Y   saf     sıvıları   karışımı    ısıtılarak  olu-

şan  buharlar   soğutucudan geçirildiğinde, toplama kabında 

önce    X   sıvısının   toplandığı  gözleniyor.

Bu  deneyi  yapan   öğrenci,

I.  X   in  kaynama noktası Y   ninkinden   düşüktür.

II. X   in  uçuculuğu   Y   ninkinden   daha    fazladır.

III.    Toplama kabında katı    toplanır.

sonuçlarından   hangilerine ulaşabilir?

A)  Yalnız  II   B) I   ve  II   C) I   ve  III

D)  II  ve  III  E) I,  II  ve  III

13. Demir tozu, sofra tuzu ve mermer tozundan oluşan bir
    karışımı bileşenlerine ayırmak için aşağıdaki işlemlerden
    hangisine gerek yoktur?
    A) Mıknatıslama
    B) Süzme
    C) Suda çözme
    D) Buharlaştırma
    E) Ayrımsal damıtma

2.Bölüm / AYIRMA VE SAFLAŞTIRMA TEKNİKLERİ