Çözümlü Sorular
Palme Yayınevi
37.
Adı Kullanım alanı
I. Amonyak Kezzap üreti-
minde
II. Kalsiyum
hidroksit
Cam ve sera-
mik maddeleri
aşındırmada
III. Kostik
soda
Alkolsüz içki
üretilmesinde
Yukarıda adları verilen maddelerden
hangilerinin karşılarındaki kullanım
alanı doğru verilmiştir?
A) Yalnız II B) I ve II
C) I ve III D) II ve III
E) I, II ve III
Alan Kullanılacak
madde
I. Sabun üre-
timinde
a. HCl
II. Plastik
üretiminde
b. NH 3
III. Temizlikte c. NaOH
Yukarıda verilen alanlar ile kullanıla-
cak maddelerin eşleştirilmesiyle ilgili
aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) I-b, II-c, III-a B) I-c, II-a, III-b
C) I-a, II-b, III-c D) I-c, II-b, III-a
E) I-b, II-a, III-c
- I. Asit ve bazların buharını solumamak
için koruyucu maske kullanılmalıdır.
(D) (Y)
II. H 2 SO 4 suda ekzotermik çözünür bu
yüzden asit üzerine su eklemek ge-
rekir. (D) (Y)
III. Asit ve bazlarla yapılan çalışmalarda
zehirli gazlar oluşabilir, bu nedenle
çalışma çeker ocak altında yapılma-
lıdır. (D) (Y)
IV. Asit ve bazların saklandığı kaplar içi-
ne nem almayacak şekilde tasarlan-
mış olmalıdır. (D) (Y)
V. Asit ve baz çözeltileri kullanılırken
mutlaka laboratuvar önlüğü kullanıl-
malıdır. (D) (Y)
Yukarıda asit ve bazlar ile ilgili her cüm-
lenin sonunda doğru (D) ve yanlış (Y)
sembolleri bulunmaktadır.
Buna göre, bu cümleleri okuyan bir
öğrenci kaç tanesini yanlış (Y) olarak
işaretler?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
� Patlayıcı maddelerin sentezinde
� Birçok azotlu bileşiğin elde edilmesinde
� Sentetik elyaf üretiminde
� Organik ve anorganik bileşiğin sentezinde (üre eldesinde)
� O 2 ile tepkimeye girerek HNO 3 üretiminde
� Zeplin türü balonların uçurulmasında
� Tekstilde kumaşın ilk yıkanmasında, buharlaşma ve yoğuşma özelliği nedeniyle buz-
dolabı, klima gibi soğutucu sistemlerin üretiminde
� Yakıt hücrelerinde ve gıda koruyucu üretiminde
kullanılır.
ASİT VE BAZLARIN FAYDA VE ZARARLARI
Asitler ve bazlar aslında yaşamın yapı taşlarıdır. Ancak asitlerin ve bazların yararı yanın-
da birçok zararı vardır. Bu nedenle asit ve bazların endüstri, çevre ve sağlık açısından yarar
ve zararlarını değerlendirmek önemlidir.
Endüstri açısından; Asit ve bazlar tarımda, sanayide, temizlikte, gıda ve inşaat sek-
töründe ve daha bir çok alanda kullanılır. NaOH ve KOH sabun ve deterjan üretiminde;
H 2 SO 4 , HNO 3 , H 3 PO 4 ve NH 3 gübre üretiminde; HCl, plastik üretiminde; Ca(OH) 2 ve KOH
asidik toprakların nötralleştirilmesinde ya da bazik hale getirilmesinde; CH 3 COOH gıda sa-
nayisinde katkı maddesi olarak; NH 3 çözeltisi temizlikte kullanılır. Endüstriyel alanda yeni
ürünlerin elde edilmesinden gıda katkı maddelerine kadar pek çok kullanım alanı bulunmak-
tadır. Ancak bu maddeler genelde çok tahriş edici ve tehlikelidir. Bu nedenle asit ve bazları
kullanırken ya da depolarken çok dikkatli olmak gerekir.
Depolamada,
� Asitler, bazlardan uzak tutulmalıdır.
� Asitler ve bazlar hem organik hem de alev alabilen maddelerden ayrı tutulmalıdır.
� Asit ve bazlar güneş ışığından uzak, serin, kuru ve iyi havalandırılan alanlarda depolan-
malıdır.
� Asit ve bazların birçoğu nem çekicidir. Bu nedenle asit ve bazların saklandığı kaplar,
içine nem almayacak şekilde tasarlanmış olmalıdır.
� Metal kaplar içine asit ve baz konulmamalı, cam ya da plastik kaplar içinde saklanmalı-
dır.
� Asit ve baz içeren şişeler kapalı ve etiketlenmiş olmalıdır.
� Asitler ve bazlar metal raflarda saklanmamalıdır.
� Raflardan düşme tehlikesine karşın asitler ve bazlar tabana yakın yerlerde saklanmalıdır.
� Asit ve baz çözeltileri, derişimleri değişmeyecek şekilde depolanmalıdır.
� Asit ya da baz çözeltisinin saklandığı kabın ağzı mutlaka kapatılmalıdır.
Kullanımda,
� Asit ve bazlarla yapılan çalışmalar sırasında zehirli gazlar oluşabileceğinden çalışmalar
çeker ocak altında yapılmalıdır.
� Asit ve baz gibi kimyasal maddelerin tadına bakılmamalıdır.
� Laboratuvar önlüğü, eldiven, yüz maskesi ve gözlük gibi koruyucu ekipmanlar kullanıl-
malıdır.
� Asit ve bazların aktarımı kırılmaz kaplarda yapılmalıdır.
� Vücudunuzun herhangi bir yerine veya giysinize asit döküldüğünde hemen bol su ile
yıkanmalı veya üzerine sodyum karbonat çözeltisi dökülmelidir.
� Asit ve bazların buharları koklanmamalıdır.
� Vücudunuzun herhangi bir yerine veya giysinize baz dökülünce hemen bol su veya sir-
keli su ile yıkanmalıdır.
� Kirlenmiş kıyafetler ile laboratuvar dışına çıkılmamalıdır.
� Asitler su ile şiddetli tepkime verdikleri için suyu asidin üzerine eklemek gerekir. Asit,
suyun üzerine kabın kenarından yavaş yavaş eklenmelidir.
11.Ünite ASİTLER, BAZLAR VE TUZLAR