Çözümlü Sorular
Palme Yayınevi
49.
Çamaşır
sodası ola-
rak bilinir.
Na 2 CO 3
III II
I
Cam, ka-
ğıt, petrol
endüst-
rilerinde
kullanılır.
Suyun arı-
tılmasında
ve fotoğ-
rafçılıkta
kullanılır.
Yukarıdaki kavram haritasında yer alan
kutucuklarda Na 2 CO 3 tuzu ile ilgili bilgi-
ler verilmiştir.
Buna göre, kutucuklarda yazılan bil-
gilerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız II B) I ve II
C) I ve III D) II ve III
E) I, II ve III
50.CaCO 3 bileşiğinin kullanım alanları ile
ilgili aşağıda verilen yargılardan han-
gisi yanlıştır?
A) İnşaat malzemesinde kireç ve çi-
mento üretiminde kullanılır.
B) Hazır gıdalarda katkı maddesi ola-
rak kullanılır.
C) Okullarda kara ya da yeşil tahtalara
yazı yazmak için gerekli olan tebeşi-
rin üretilmesinde kullanılır.
D) Yolların buzlanmasını önlemede kul-
lanılır.
E) Plastiklere beyaz renk vermede kul-
lanılır.
- NaHCO 3 bileşiği ile ilgili;
I. Kabartma tozu olarak kullanılır.
II. Antiasit özelliği gösterir.
III. Dişlerin beyazlatılmasında ve ağız
kokularının giderilmesinde kullanılır.
IV. Kuru pillerde elektrolit olarak kulla-
nılır.
V. Tıpta mide asidinin fazlalığının açtığı
yanmaları gidermek için kullanılır.
yukarıdaki özelliklerden kaç numaralı
olanı yanlıştır?
A) V B) IV C) III D) II E) I
Tuzların Kullanım Alanları
Tuzların, besin maddesi olarak yemeklerde, ekmek yapımında ve gıda maddelerinde
kullanılmasının yanında geniş bir kullanım alanı vardır.
Kara yollarının ve demir yollarının buzla mücadelesinde tuz kullanılır. Yollara atılan tuz,
buzlanmadan kaynaklanan kazaları önlemeye yardımcı olur.
Tarım alanında hayvan yeminde, ağaç bakımında ve
Kara yollarında
buz mücadelesinde tuzdan
yararlanılır.
yabani otların imha edilmesinde ayrıca tıp alanında enjek-
siyonlarda ve kompres yapımında tuzlar kullanılmaktadır.
Sanayide konserve yapımında, mandıracılık, gübre, derici-
lik, kozmetik alanlarında, sert suların yumuşatılmasında,
çeliğe sertlik vermede, tekstilde tuzlardan yararlanılır. Ayrı-
ca sodyum hidroksit, sodyum karbonat, hidroklorik asit
gibi çeşitli kimyasalların elde edilmesinde tuzlar kullanılır.
Sodyum klorür (NaCl): Halk arasında sofra tuzu ya da
yemek tuzu olarak bilinen kristal yapılı bileşiktir. Erime
Sofra tuzu endüstriyel olarak
çok önemli bir kimyasaldır.
noktası 801 °C dir. Nötr tuzdur. Denizlerden, göllerden ya
da kaya tuzu yataklarından doğal yöntemler kullanılarak da
elde edilebilir.
Sodyum klorür, sofra tuzu olarak tüketilmesinin yanı
sıra mandıralarda et ve balığın bozunmasını önlemede,
derilerin saklanmasında, sabun ve cam yapımında, yolların
buzlanmasını önlemede ve su yumuşatıcılarını yenilemede
kullanılır. Hastalara verilen serum ve burun damlası bileşi-
minde NaCl bulunur.
Sodyum karbonat (Na 2 CO 3 ): Halk arasında çamaşır sodası olarak bilinir. Van gölü so-
dalıdır. Bazik karakterli bir tuzdur. Yağda çözünürse sabun etkisi yapar. Çamaşır ve tüllerin
beyazlatılmasında kullanılır. Sert sulardaki Ca2+ ve Mg2+ iyonlarını karbonat _CO 3 2-i halinde
çöktürerek ortamdan uzaklaştırma özelliğinden sert suları yumuşatmak için sodyum karbo-
nattan yararlanılır. Ayrıca gıda maddelerinde asit düzenleyici katkı maddesi olarak ve suyun
arıtılmasında, cam, kağıt, petrol endüstrisinde, diş macunlarında da köpük ajanı olarak kul-
lanılır.
Sodyum bikarbonat (NaHCO 3 ): Halk arasında yemek sodası olarak bilinir. Bazik ka-
rakterli bir tuzdur. Tıpta anti-asit olarak kullanılır. Midedeki ekşimeyi önler. Hamur işlerinin
temel malzemesidir. Pastacılıkta, karbonatlı meyve sularının üretiminde, dericilikte ve yan-
gın söndürme cihazlarında kullanılır. Buzdolabında, ayakkabılık ve vestiyerde oluşan kötü
kokuyu emer. Ayrıca dişlerin beyazlatılması ve ağız kokularının giderilmesinde de kullanılır.
Kalsiyum karbonat (CaCO 3 ): Doğada mermer, tebeşir, kalsit veya kireç taşı olarak bu-
lunmaktadır. Kağıt üretiminde kağıdın parlaklığını, ışık geçirmezliğini, pürüzsüzlüğünü ve iyi
mürekkep emmesini sağlamak için kalsiyum karbonattan yararlanılır. Ayrıca, plastik, las-
tik, yer karoları, cam macunu ve yapışkanların üretimi ile kemik erimesini önlemede destek
maddesi olarak kullanılır.
Amonyum klorür (NH 4 Cl): Halk arasında nişadır ola-
Öksürük şurupları
amonyum klorür içerir.
rak bilinir. Bu tuz amonyak gazına veya çözeltisine hidrok-
lorik asit etki ettirilerek elde edilir. Amonyum klorürün suda
çözünürlüğü fazladır. Üşütme ve öksürük tedavilerinde kul-
lanılan ilaçların bileşiminde bulunur. Balgam söktürücü et-
kisi vardır.
Kozmetik sanayisinde, şampuan yapımında şampuan-
lara kıvam vermek amacıyla ve kuru pillerde elektrolit ola-
rak amonyum klorürden yararlanılmaktadır.
4.Bölüm TUZLAR