Palme Yayınları - TYT Kimya Konu Anlatımlı 2018-2019

Çözümlü Sorular

Palme Yayınevi

KİMYASAL BAĞLARIN İYONİK–KOVALENT KARAKTERİ
Kimyasal bağın oluşumunda atomların elektronegatiflikleri ön plana çıkmaktadır. Elekt-
ronegatifliği yüksek olan atom elektronları daha kuvvetli çektiğinden elektronlar bu atoma
daha yakın bulunur. Her iki atom aynı olmadığı sürece kimyasal bağın %100 kovalent olması
mümkün değildir. Bu nedenle kimyasal bağ, iyonik ile kovalent bağ arasında karakter taşır.

� Bağ yapan iki atom arasında elektronegatiflik farkı ne kadar küçükse bağ o kadar kova-
lenttir.

� Elektronegatiflik farkı arttıkça bağın iyonik karakteri artar.

Örneğin; 2. periyot elementlerinin elektronegatifliklerine bakılarak bileşiklerin iyonik–ko-
valent karakterlerini belirleyelim.

Atom Li Be B C N O F

Elektro-

negatiflik

değerleri

1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0

Bileşik LiF BeF 2 BF 3 CF 4 NF 3 OF 2

Elektrone-

gatiflik farkı 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5

İyonik karakter artış yönü Kovalent karakter artış yönü

� İyonik ve kovalent bağlar arasında kesin bir sınır yoktur. Ancak bağ yapan atomlar

arasındaki elektronegatiflik farkı 1,7 ya da daha fazla ise iyonik bağ oluşur. Bu kural

iyonik bileşiklerin tamamına uymasa bile bir çoğuna uygulanabilir.

� Bağ yapan atomlar arasındaki elektronegatiflik farkı 0,5–1,6 arasında ise polar kova-

lent bağ oluşur. Eğer elektronegatiflik farkı 0,3’ün altında ise bağ ya tam apolar ya

da polarlığı çok az olan kovalent bağ olur.

Kovalent Bağlarda Polarlık

� Kovalent bağlanmada, bağı oluşturan ametal atomları farklı türden olduğunda bu

atomların bağ elektronlarına sahip çıkma eğilimleri de farklılık gösterir.

� Atomların katman sayıları aynı ise, atom numarası büyük olanın bağ elektronlarına

sahip çıkma eğilimi daha fazladır.

6 C, 7 N, 8 O, 9 F " 2. katmandaki elementlerin bağ elektronlarına sahip çıkma eği-

limleri F > O > N > C’dir.

15 P, 16 S, 17 Cl " 3. katmandaki elementlerin bağ elektronlarına sahip çıkma eğilim-

leri Cl > S > P’dir.

� Aynı grupta yukarıdan aşağıya inildikçe son katmandaki elektronlar çekirdekten

uzaklaştıkça elektronları çekme kuvveti azalacağından elektron alma isteği azalır.

Bu nedenle bağ elektronlarına sahip çıkma isteği de azalır.

7A grupları için "F > CI > Br > I

6A grupları için " O > S

5A grupları için "N > P

� Hidrojenin ise katman sayısı ve proton sayısı tek olduğu için bağ elektronlarına sahip

çıkma eğilimi yukarıda verilen element atomlarından çok daha düşüktür.

� Bağın polarlığı ya da apolarlığı ametallerin bağ elektronlarına sahip çıkma eğilimleri

ile ilgilidir. Ametallerin kendi aralarındaki bağ elektronlarına sahip çıkma eğilimlerinin

sıralaması aşağıda verilmiştir.

F > O > Cl > N > Br > S > I > C > P > H

23. Aşağıda bazı atomlara ait elektronega-
    tiflik değerleri verilmiştir.
    Element Elektronegatiflik
    H 2,1
    Na 0,9
    K 0,8
    Ca 1,0
    Cl 3,0
    O 3,5
    Bu değerlere göre, elementler arasın-
    da oluşan aşağıdaki bileşiklerin bağ
    türleri hangi seçenekte yanlış gösteril-
    miştir?
    Bileşik Bağ türü
    A) Na 2 O İyonik
    B) HCl Kovalent
    C) H 2 O İyonik
    D) K 2 O İyonik
    E) CaCl 2 İyonik

24. Aşağıdaki   taneciklerden   hangisinin  

%100    kovalent    olduğu  söylenebilir?

A) NaCl B) HF C) OF 2

D) F 2 E) H 2 O

25. Aşağıda bazı moleküllerdeki elementle-
    rin bağa sahip çıkma eğilimleri verilmiş-
    tir.
    Buna göre, verilenlerden hangisi yan-
    lıştır?
    ( 1 H, 6 C, 8 O, 9 F, 17 Cl, 7 N)

Molekül

Bağa sahip

çıkma eğilimi

A) CH 4 C > H

B) NF 3 F > N

C) H 2 O H > O

D) CO O > C

E) HCl Cl > H

1.Bölüm/KIMYASAL TÜRLER VE GÜÇLÜ ETKILEŞIMLER