Palme Yayınları - TYT Kimya Konu Anlatımlı 2018-2019

Çözümlü Sorular

Palme Yayınevi

Moleküllerin Polarlığı ve Apolarlığı
İkiden fazla sayıda atom içeren kovalent moleküllerde bağların polar olması molekülün
de polar olmasını gerektirmez. Polar kovalent bağ içeren moleküller üzerindeki yük dağılımı
simetrik değilse moleküller polar yapılıdır.
Örneğin, NH 3 , HCl, CH 3 Cl, CH 3 OH, H 2 O,

Cl

@–

@– @+ @+

@+

H

H H

O

HCN gibi moleküllerde yükler simetrik dağıl-
mamıştır. Moleküller üzerinde pozitif yük ve
negatif yük yoğunluğu oluşacağından polar
moleküllerdir. Yani vektörel toplam sıfırdan
farklı ise molekül polardır.
Aynı tür atomlardan oluşan moleküllerde
yük dağılımı simetrik olduğundan moleküller apolar yapılıdır. Yani bağ elektronları eşit kuv-
vetle çekilmesinden dolayı molekülde kutuplaşma olmaz. Vektörel toplam sıfır olacağından
molekül apolardır. Örneğin, H 2 , O 2 , N 2 , Cl 2 , CO 2 , CS 2 , CH 4 , BF 3 gibi moleküllerde yükler
simetrik dağıldığından apolar moleküllerdir.

N N O C O

d– d+ d–

: N ≡ N : : O = C = O :

: :

Kovalent Bağlı Moleküllerin Etkileşimi
İki molekül arasındaki etkileşimler, moleküllerin polarlığına bağlı olarak değişir. İki polar
molekülde, bir molekülün pozitif kutbu, diğer molekülün negatif kutbu ile etkileşerek kuv-
vetli elektriksel bir çekim oluşturur. Bunun sonucunda aralarında bağlar oluşur ve bileşiğin
katı ve sıvı hallerinde moleküller bir arada durur.

İki polar molekül olan HF ve H 2 O birbiri içeri-

H

O

H F

H H

H O

d–

d+

d+

d+ d–

d+

d+

d–

sinde karıştırıldığında moleküller arasında etki-
leşimler oluşur ve çözünme olur.
Maddeler birbiri içerisinde çözünürlerken
kendi molekülleri arasındaki bağlar kopar ve
çözücünün molekülleriyle yeni bağlar oluşturur.
Fakat bütün maddeler birbirleri içerisinde çözünemezler. Bir çözünme olayının gerçekleşe-
bilmesi için çözünen madde ile çözücü maddenin molekül yapılarının birbirine benzemesi
gerekmektedir.
Polar bir molekül ile apolar bir molekül karıştırıldığında ise moleküller arası etkileşim
türleri birbirinden farklı olduğu için heterojen bir karışım oluşur. Apolar olan I 2 molekülünün
polar olan H 2 O molekülünde çözünmesi beklenmezken, apolar olan CCl 4 molekülünde çö-
zünmesi beklenir.
Örneklerden anlaşılacağı gibi polar maddelerin polar çözücülerde apolar maddelerin
apolar çözücülerde çözünmesi beklenir.
� Apolar moleküllerdeki çekim kuvveti polar moleküllerdekinin yanında çok daha zayıf
olduğu için, apolar molekülleri birbirinden ayırmak daha kolaydır.
� Moleküller arasındaki bağ ne kadar kuvvetli ise maddenin erime ve kaynama nok-
taları da o kadar yüksek olur. Bu nedenle apolar moleküllerin erime ve kaynama
noktası polar moleküllerinkinden düşüktür. Uçuculuğu ve buhar basıncı fazladır.
� Kovalent bağlı moleküllerin aynı koşullardaki erime ve kaynama noktaları iyonik bile-
şiklere göre daha düşüktür.

Soru Çözüm

Aşağıdaki   Lewis   yapısı  verilen bileşikler-

den  hangisinin suda     çözünmesi  beklen-

mez?    ( 1 H, 8 O)

A) H : C : Cl :

H

H

: :

: :

B) : O :: C :: O :

: :

C) Ca2+ 2[ H:]1– D) H : F :

:

:

E) Na+ [ :F:]1–

:

:

Su (H 2 O) polar bir moleküldür.

: O :: C :: O :

: :

Lewis yapısına sahip CO 2 molekülü apo-

lardır. Suda çözünmesi beklenmez.

Yanıt   B

29.

X Y

Yukarıda    katman  elektron    dizilimi    ve-

rilen    X   ve  Y   elementlerinin aralarında  

oluşturduğu molekül ile  ilgili  olarak 

aşağıda verilen ifadelerden hangisi 

yanlıştır?

A) Moleküldeki X ve Y atomları oktetini

tamamlar.

B) Oluşturdukları molekülde bağ elekt-

ronları iki atom tarafından aynı kuv-

vetle çekilmez.

C) Polar kovalent bağ içerir.

D) Bağlayıcı elektron çifti sayısı 4’tür.

E) Molekül polardır.

30. Aşağıda verilen bileşiklerden hangisi-
    nin suda çözünmesi beklenmez?
    ( 1 H, 8 O, 6 C, 7 N, 11 Na, 17 Cl, 16 S)
    A) CH 3 OH B) NaCl
    C) NH 3 D) H 2 S
    E) CH 4


31. 
    

    Polar/Apolar
    
    Bileşikler

    
    

Çözücü

I. HCl H 2 O

II. CO 2 CCl 4

III. C 2 H 5 OH H 2 O

Yukarıda    verilen bileşiklerden   hangi-

lerinin karşısında  verilen çözücüde    

çözünmesi   beklenir?

A) Yalnız II B) Yalnız III

C) I ve II D) I ve III

E) I, II ve III

32. I. NH 3
    II. C 2 H 5 OH
    III. KOH
    Yukarıdaki maddeler ile ilgili aşağıda-
    kilerden hangisi yanlıştır?
    ( 1 H, 8 O, 7 N, 6 C, 19 K)
    A) Bileşiklerin üçü de suda iyi çözünür.
    B) İkinci bileşik suda iyonlarına ayrış-
    maz.
    C) Üçüncü bileşik suda iyonlaşarak çö-
    zünür.
    D) Birinci bileşiğin, ikinci bileşikte çö-
    zünmesi beklenmez.
    E) Üçüncü bileşik hem kovalent hem
    de iyonik bağ içerir.

1.Bölüm/KIMYASAL TÜRLER VE GÜÇLÜ ETKILEŞIMLER