Palme Yayınları - TYT Kimya Konu Anlatımlı 2018-2019

Çözümlü Sorular

Palme Yayınevi

METALİK BAĞ

Metal atomlarının son enerji katmanındaki elektronlar çekirdek tarafından daha az kuv-

vetle çekilir. Böylece, metal atomlarının değerlik elektronları daha fazla hareket edip, boş

değerlik orbitallerinde daha serbest dolaşabilir.

Pek çok metal atomu bir arada bulunduğunda değerlik elektronlarının hem boş orbital-

lerde hem de komşu atomların boş değerlik orbitallerinde serbest halde dolaşması ile bir

elektron denizi oluşur. Son katmanındaki elektronları başka atomların katmanlarında do-

laşan metal atomu pozitif yüklü hale gelir. Böylece pozitif yüklü metal iyonları ile elektron

denizi arasında elektrostatik çekim kuvveti meydana gelir. Bu çekim kuvveti metalik bağ

olarak adlandırılır. Metalik bağ metal atomlarının bir arada durmasını sağlar.

� Metalik bağ, fiziksel bağlardan daha güçlüdür. Fakat genel-

+ + + + +

+ + + + +

+ + + + +

+ + + + +

+ + + + +

elektron

denizi metaliyonu

Metallerde pozitif

iyonlar elektron denizi

içinde yüzmektedir.

de iyon bağları ve kovalent bağlardan daha zayıftır. Metalik

bağın sağlamlığı metalin değerlik elektron sayısı ve metal ato-

munun çapına bağlıdır.

� Metallerde değerlik elektron sayısı arttıkça metal bağının

kuvvetliliği artar.

� Periyodik sistemin aynı grubunda aşağıya doğru inildikçe çap

büyüdüğünden metal bağı zayıflar, erime ve kaynama noktası

düşer.

� Periyodik sistemin aynı periyodunda sağa doğru gidildikçe

atom çapı küçülür, metal bağı kuvvetlenir, erime ve kaynama

noktası artar.

METALİK BAĞDAN KAYNAKLANAN ÖZELLİKLER

1. Metallerin parlaklığı: Bunun nedeni ışı-

Metal yüzeyde ışığın yansıması

gelen ışınlar yansıyan ışınlar

ğın yansımasıdır. Çünkü metal yüzeyine gelen

ışın demeti metaldeki serbest elektronları

uyararak yüksek enerji katmanına çıkarır.

Uyarılmış elektronlar temel hallerine dönerken

soğurdukları ışının tamamını geri yayar. Bu

nedenle metal yüzeyleri parlaktır. Bazı metal-

lerin farklı renkte olmasının nedeni görünür

bölgedeki ışınlardan birini yansıtıp diğerlerini

soğurmasıdır.

2. İşlenebilme: Bunun nedeni elektron denizindeki elektronların darbe sırasında kolayca
   kayabilmesi ve yer değiştirebilmesidir. Böylece dış zorlamalarla metal atomları yer değiştirir
   ancak kopmaz. Esnek, dövülebilir, tel ve levha haline gelebilen metal şekillendirilmiş olur.


3. Sertlik: Metalik bağın kuvveti arttıkça metalin sertliği artar. Alkali metallerin (1A) yarı
   çapları büyük olduğundan metalik bağları zayıftır. Bu nedenle yumuşaktırlar. Geçiş metalleri
   ise metalik bağla birlikte orbitallerindeki yarı dolu orbitalleri ile kovalent bağda oluşturabil-
   diklerinden sertlikleri büyüktür. Geçiş metallerinde d orbitallerindeki eşleşmemiş elektronla-
   rın sayısı arttıkça kovalent karakter artar. Bu nedenle erime noktası ve sertlik artar.


4. Elektrik İletkenliği: Bunun nedeni metallerdeki hareketli elektronlardır. Uygulanan
   elektriksel akım komşu elektronlara iletilir. Böylece akım tüm metal içinden geçinceye kadar
   devam eder. Metal ısındıkça katyonların hareketi artacağı için elektron denizindeki elektron-
   ların hareketi kısıtlanır. Bu nedenle sıcaklık arttıkça metallerin iletkenliği azalır.


5. Metal çapı küçüldükçe bağ kuvvetlenir,
   böylece metalin erime noktası ve sertliği
   artar. Aşağıda bazı atomlara ait erime
   noktaları verilmiştir.
   Metal Erime noktası (°C)
   Ti 1660
   Cu 1083
   Fe 1535
   Buna göre;
   I. Sertlikleri arasındaki ilişki
   Ti > Fe > Cu dur.
   II. Metalik bağı en kuvvetli olan Ti dir.
   III. Atom çapı en büyük olan Cu dur.
   yargılarından hangileri doğrudur?
   A) Yalnız I B) Yalnız II
   C) I ve II D) II ve III
   E) I, II ve III


6. Metal oldukları bilinen X, Y ve Z ele-
   mentleri ile ilgili şu bilgiler veriliyor;

• X ile Z aynı periyottadır.


• X ile Y aynı gruptadır.


• Atom çapı en küçük olan Z’dir.
  Buna göre X, Y ve Z elementlerinin
  metalik bağ kuvvetleri arasındaki iliş-
  ki aşağıdakilerden hangisinde doğru
  
  verilmiştir?
  A) X > Y > Z B) Z > X > Y
  C) Y > Z > X D) Z > Y > X
  E) X > Z > Y

35. Metalik bağ ile ilgili aşağıdaki yargı-
    lardan hangisi yanlıştır?
    A) Bir metalde atomları bir arada tutan
    kuvvettir.
    B) Elektron denizi modelindeki pozitif
    yüklü katyonlar ile serbest şekil-
    de hareket edebilen negatif yüklü
    elektronlar arasındaki çekim kuvve-
    tidir.
    C) Aynı periyotta soldan sağa gidildik-
    çe değerlik elektron sayısı arttığın-
    dan, metalik bağ kuvveti artar.
    D) Aynı grupta yukarıdan aşağıya doğru
    gidildikçe metalik bağ kuvveti artar.
    E) Güçlü etkileşimlerdendir.

3.Ünite KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİMLER