Palme Yayınları - TYT Kimya Konu Anlatımlı 2018-2019

Çözümlü Sorular

Palme Yayınevi

Simyadan Kimyaya

Eski çağ insanlarının deneme–yanılma yoluyla keşfettikleri maddelerden birisi de tuz-
dur. Tuz, o dönemde bir ticaret maddesi olmuş, altından daha değerli hale gelmiştir.
Tuzu, besinleri uzun süre bozulmadan saklamak, bazı hastalıkları tedavi etmek, yiye-
cekleri tatlandırmak, temizlik işleri ve hayvanların beslenmesi gibi bir çok alanda kullan-
mışlardır. Mumyaları, su çekici olan bu tuzlarla sararak mumyaların uzun süre bozulmadan
kalmasını sağladılar.
Eski çağ insanları elde ettikleri ürünleri uzun süre bozulmadan saklayabilmek için tuz
kullanmanın yanı sıra kükürt buharı ile ağartma, damıtma, ısıtma, mayalama, çözme, kavur-
ma, süzme, kristallendirme gibi yöntemler kullanmışlardır. Kuru incir, kuru kayısı, kuru üzüm
gibi yiyecekleri kükürt buharı ile sarartmışlardır. Damıtma yöntemi ile esans elde etmişlerdir.
Hastalıktan korunma ve tedavi amacıyla da bitkiler kullanılmıştır. Nane, safran, may-
danoz ve ısırgan otu bunlardan bazılarıdır. Bu bitkiler günümüzde de modern eczacılığın
kullandığı ham maddelerin temelini oluşturur.

SİMYA
Eski çağ insanlarının deneme – yanılma yöntemiyle hastalıkları iyileştirme, sonsuz ya-
şama ulaşmak amacıyla ölümsüzlük iksiri arama ve değersiz metalleri altına dönüştürme,
uğraşlarına simya (alşimi) bu uğraşı veren kişilere de simyacı (alşimist) denir. Simyacılar
özellikle Felsefe Taşı adı verilen gizemli taşı keşfetme ve böylelikle hem metalleri altına
çevirecek hem de ölümsüzlük iksirinin bulunmasının kolaylaşacağı gibi konularla uzun yıllar
uğraşmışlardır.
Simyacıların faaliyetleri tıp, felsefe, fizik, kimya, astroloji, din, metalurji gibi birçok konu-
ları da içerdiği için simyacı tarih boyunca bazı zamanlar doktor, kahin, filozof hatta büyücü
olarak kabul edilmiştir.
Simyacılara göre bir madde başka bir maddeye dönüşebilmektedir. Bundan yola çıka-
rak bazı temel metalleri altına dönüştürme yollarını aradılar. Kurşun kolaycı eriyebildiğinden
o dönemde tanrısal su diye adlandırılıyordu. Bu nedenle kurşun başlangıç metali olarak
görülüyor ve öteki metallerin kurşundan kolayca elde edilebileceği düşünülüyordu. Altın, gü-
nümüzde olduğu gibi eski çağlarda da değerliydi. Bu şekilde simyanın temelleri atılmış oldu.

Simya ile kimya arasındaki temel farklar aşağıda özetlenmiştir;

Simya

Bir bilim dalı değildir. Arayışlar bilimsel değil

ruhsaldır.

Bir bilim dalıdır.

Deneme ve yanılmaya dayalı çalışmalar içerir. Sistematik ve bilimsel yöntemler kulla-

narak çalışmalar yapar.

Çalışmalar teorik temellere dayanmaz. Çalışmalar deneyseldir.

Sistematik bilgi birikimi oluşmamıştır. Sistematik bilgi birikimi oluşmuştur.

Soru Çözüm

Simya, ...I... temelleri olmamasından ve bi-

limsellikten .....II.... olduğundan .......III.....

sayılmaz. Ama Simya'dan .....IV.... bilimine

pek çok önemli bulgu geçmiştir.

Yukarıda verilen cümlede bazı yerler boş

bırakılmıştır. Aşağıdaki kavramlar boşluk-

lara doğru yerleştirilirse hangi seçenek

boşta kalır?

A) kimya B) teorik

C) bitkileri D) bilim

E) uzak

I. teorik

II. uzak

III. bilim

IV. kimya

Yanıt C

4.

Damıtma

Süzme

Ham

petrolden

benzin

elde etme

Kükürt

buharı ile

ağartma

İşlem

Metalleri

eriterek

karıştırma

1

2

3

4

5

Yukarıda eski çağ insanlarının ihti-

yaçlarını karşılamak üzere uyguladığı

işlemleri gösteren bir kavram haritası

verilmiştir.

B una göre, kutucuklarda yer alan

işlemlerden hangisi eski çağ in-

sanlarının yoğun olarak uyguladığı

işlemlerden birisi değildir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

5. Simya günümüzde birçok bilim dalı ile
   ilişkilendirilebilir.
   Buna göre, aşağıdakilerden hangisi
   bu bilim dallarından biri değildir?
   A) Tıp B) Fizik
   C) Felsefe D) Meteoroloji
   E) Kimya


6. 
   

   Simya Kimya
   ➊ Bir bilim dalı
   değildir.

   
   

➋ Deneysel yöntem-

lerle çalışmalar

yapar.

➌ Deneme – ya-

nılma yöntemi-

ne dayanır.

➍ Değersiz me-

tallerin altına

dönüştürebileceği

düşünülmüştür.

➎ Sistematik bilgi

birikimi sağlar.

➏ Teorik temelleri

vardır.

Yukarıdaki tabloda simya ve kimya ile

ilgili bilgiler verilmiştir.

Buna göre, tablodaki yanlışlığı dü-

zeltmek için numaralarla gösterilen

hangi iki kutucuktaki bilgiler yer de-

ğiştirmelidir?

A) 1 ile 3 B) 2 ile 4

C) 3 ile 6 D) 4 ile 5

E) 5 ile 2