Örnek Sorular
Palme Yayınevi20.Ünite / SOLUNUM
- Oksijenli solunumun ETS elemanları ile ilgili,
I. Mitokondrinin iç zarında bulunurlar.
II. Elektron isteği en çok olandan en az ola-
na doğru sıralanırlar.
III. Görevlerini tamamladıklarında yükselt-
genmiş olarak kalırlar.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III - Ökaryot canlıların oksijenli solunumunda,
I. glikozun sitoplazmada belirli moleküllere
kadar yıkılması,
II. enerji elde etmede kullanılacak molekül-
lerin mitokondrilere geçmesi,
III. moleküllerin enzimlerle CO 2 ve H 2 O ya
kadar parçalanması
olaylarının gerçekleşme sırası aşağıdakile-
rin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A) I - II - III B) II - I - III C) II - III - I
D) III - I - II E) III - II - I
18.hFare
Kireç suyuYukarıdaki deney düzeneğinde farenin ger-
çekleştirdiği oksijenli solunuma bağlı ola-
rak,
I. U borusundaki h yüksekliğinin azalması,
II. kireç suyunun bulanması,
III. deney düzeneğindeki CO 2 /O 2 oranının
artması
değişimlerinden hangileri gerçekleşir?
(CO 2 + kireç suyu " bulanma)
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
13 C 14 E 15 A- Elektron Taşıma Sistemi (ETS) :
� Hücreler ihtiyaç duydukları ATP moleküllerinin çoğunu oksidatif fosforilasyon
ile üretirler.
� Oksidatif fosforilasyon, mitokondrinin iç zarında gerçekleşir. İç zar, kristalar
oluşturacak şekilde kıvrımlar yaparak yüzey alanını genişletmiştir. Bu adaptas-
yon oksijenli solunum tepkimelerinin daha hızlı gerçekleşmesini sağlar.
� Mitokondrinin iç zarında oksidatif fosforilasyonu gerçekleştiren enzimler, elekt-
ron taşıma sistemi (ETS) elemanları ve ATP sentaz enzimi bulunur.
� ETS'de dört özel protein grubu vardır ve bu moleküller elektron isteği (elektro-
negatiflik) en az olandan en çok olana doğru sıralanmışlardır.
� Oksijen molekülü son elektron yakalayıcısı olarak görev yapar. İç zara gömülü
olarak bulunan ATP sentaz, ADP molekülüne inorganik fosfat ekleyerek ATP
sentezini sağlayan bir protein kompleksidir.
Kemiozmotik hipoteze göre ETS'de elektron taşınması ve ATP senteziMitokondri iç zarıarası bölgeZarlar
Mitokondriiç zarıMitokondrimatriksi Elektron taşınması ve zarın iki yüzeyi arasında HElektron taşıma zinciri +
gradiyenti oluşturan protonların (H+) pompalanması
Oksidatif fosforilasyonH+’ların zardan geri akmasındanKemiozmoz
güç sağlayan ATP senteziADP + ATP2 H+ +^ O 2 H 2 O
NAD+FAD
(besinden gelenelektronları
taşır)Cyt cQElektrontaşıyıcı
proteinkompleksiI IIIIV
ATPsentazPiII (^12)
H+
H+ H+
H+
H+
NADH
FADH 2
1 2
� Mitokondrideki oksidatif fosforilasyon kemiozmoz mekanizmasıyla gerçekleşir.
Kemiozmoz, ETS'deki elektron taşınmasıyla ATP sentezini eşleştiren bir mekaniz-
madır. Kemiozmotik mekanizmaya göre ATP sentezi aşağıdaki gibi gerçekleşir:
• Glikoliz, pirüvik asit oksidasyonu ve Krebs döngüsü sırasında sentezlenmiş olan
NADH ve FADH 2 molekülleri, mitokondrinin iç zarındaki ETS sistemine gelince
sırasıyla NAD+ ve FAD moleküllerine yükseltgenirler. NADH'ın elektronları
I numaralı kompleks ile FADH 2 'nin elektronları ise II numaralı kompleks ile
ETS'ye aktarılır.
• Yükseltgenme işlemi sırasında açığa çıkan elektronlar ETS sistemine; protonlar
ise matriks sıvısına bırakılır.
• Bu yüksek enerjili elektronlar bir dizi yükseltgenme indirgenme reaksiyonları ile
ETS birimlerinde taşınarak elektron isteği en fazla molekül olan oksijene
aktarılır.